Prepodobni Simeon Mirotočivi - Stefan Nemanja

Stefan Nemanja je rođen 1113. ili 1117. godine, u Ribnici na Morači, jednom od najvećih kontinentalnih gradova Duklje (Zete), kao sin izgnanog srpskog kneza Zavida od Zahumlja iz dinastije Vukanovića. Na mjestu Nemanjinog rođenja naknadno je izgrađen manastir Svetoga Petra i Pavla. Iako mu je otac bio pravoslavac, Nemanju krste katolički sveštenici jer u Zeti tog doba nije bilo grčkih popova i zbog tradicionalnog dominirajućeg uticaja rimokatoličke crkve u Zeti čije je sedište bile arhiepiskopija u Baru. Nakon poraza kralja Đorđa i egzodusa njegove grane dinastije Vojislavića i njihovih pristalica u Rašku, Nemanja se vratio sa porodicom na svoje raške porodične posjede. Pri dolasku u Ras, Nemanja je ponovo kršten u Rasovoj episkopalnoj crkvi svetog Petra i Pavla, ovoga puta po pravoslavnom obredu, dominantnoj religiji u Raškoj, i od strane grčkih sveštenika.
Kada je napunio punoljetstvo, Nemanja je na upravu kao udioni knez dobio krajeve oko rijeka Rasine, Toplice, Ibra i Puste reke. Stevan Nemanja je dobio titulu „Carskoga sina“ od vizantijskog cara Manojla I Komnena 1161. godine. 1162. godine sreo se s imperatorom u Nišu, gdje mu je car darovao Dubočicu da samostalno vlada. Nemanja je sagradio manastir Svetog Nikole u Kuršumliji i manastir Svete Bogorodice kod Kosanice-Toplice bez prethodnog dogovora s savladarskom braćom, Tihomirom, Miroslavom i Stracimirom. Braća su ga pozvala na sabor u Ras, gdje su ga prevarila i zarobila ga u pećinu kod Rasa. Ubrzo se Nemanja oslobodio i pripisao svoj uspjeh Svetom Đorđu.
1166.-1168. Knez Nemanja je zbacio Tihomira, proglasio se za velikog župana Raške i prognao braću iz zemlje. Podigao je vojsku i presreo najamničku vojsku Franaka, Turaka i Grka koju je poslao vizantijski car da vrati Tihomira na prijestol. Bitka se odigrala kod Pantina, na Kosovu. Vojska je pobijeđena, a Tihomir se udavio bježeći preko rijeke Sitnice. Nemanja je uzeo titulu “Stevan” u čast sveca svoje porodice - Stefana i utvrdio se kao nezavisni Veliki Raški Župan. 1171. godine podigao je manastir Đurđeve stupove u Rasu za svoju buduću dinastiju u čast Svetog Đorđa. Pokušao je podići pobunu protiv Vizantije 1172. godine, ali se ona završava neuspjehom i Nemanja odlazi u ropstvo u Konstantinopolj.
Manojlo ga je vratio na prijestol pod zakletvom da se neće nikada više buniti protiv njega. Ove godine je iskoristio da progoni bogumilske jeretike koji su se širili po raškoj zemlji. Savezništvo sa Vizantijom će trajati sve do smrti Manojla Komnina.
Stefan Nemanja je kao vladar imao brojne sukobe, ali i sklapao mnoge saveze sa Vizantijom, Ugarskom, Nemačkom, Raguzom - danas Dubrovnik (1186.), Mlecima, Bugarima što je omogućilo znatno proširenje teritorije raške države. Posle smrti Manojla Komnina, čija je država obuhvatala i Ugarsku i susjedne srpske države, Vizantija je zapala u dugotrajnu krizu. Veliki župan Stefan Nemanja koristi slabosti i teškoće Vizantije da proširi vlast. Dok mu je prestonica još u Rasu Stefan Nemanja, sada veliki župan, osvaja Niš 1183. godine, prodirući duboko u vizantijsku teritoriju, sve do Sofije. Dobro poznajući strateški značaj Niša, u kome je rođen car Konstantin, on planira da prestonicu države preseli u „najpoznatiji od svojih gradova“. Ipak, 1190. godine Niš je ponovo vizantijski grad.
On je prvi srpski vladar koji je jednom njemačkom vladaru ponudio vojno i političko savezništvo - pri susretu sa carem Fridrihom Barbarosom u julu 1189. godine u Nišu. Kada se Vizantija oslobodila pritiska krstaša, u novim sukobima Nemanja je primoran da vrati osvojene zemlje oko Niša i dalje na istok. Pošto je pretrpeo poraz u bici na Moravi 1190, zaključen je mir u kome Vizantija nije imala snage da nametne bitne teritorijalne promjene. Stefan Nemanja dobija od Vizantije priznanje srpskog državnog suvereniteta, a njegov sin Stefan, budući prvovjenčani kralj Srbije, vizantijsku princezu Evdokiju, nećaku vizantijskog cara Isaka II Anđela za ženu.
Na državnom saboru 1196. Stefan Nemanja se odrekao prijestola u korist srednjeg sina Stefana Prvovenčanog, kome me je dao Rašku na upravu. Starijem sinu Vukanu ostavlja Zetu, Trebinje, Toplicu i Metohiju. Zamonašio se u Studenici i primio ime Simeon, kao i njegova žena Ana, potonja monahinja Anastasija. Preminuo je na Svetoj Gori 13. februara 1200, u manastiru Hilandar koji je podigao sa najmlađim sinom Rastkom, u monaštvu nazvanim Savom.
Ktitor je manastira Studenica, Končul, Bistrica, Đurđevi stupovi (1170-1171) kod Rasa, crkve Svetog Nikole i Svetog Velikomučenika Pantelejmona u Nišu, sv. Bogorodice u Topilu. Podizao je manastire u zemlji, ali je i slao je darove hrišćanskim svetinjama i van svoje države: Crkvi Groba Gospodnjeg u Јerusalimu, crkvi Svetih apostola u Rimu, sv. Nikole u Bariju, manastiru sv. Bogorodice Evergetike u Carigradu. Zajedno sa sinom sv. Savom oživio je zapustjeli manastir Hilandar na Svetoj Gori 1198. Prema predanju, u trenutku njegove smrti prostoriju je obasjala svjetlost. Sledeće godine ga je Svetogorski Sabor kanonizovao za svetitelja, sveti Simeon Mirotočivi, jer su njegove mošti točile miro. U dvorištu Hilandara i sada rađa loza, koju je posadio Sveti Simeon, čiji plodovi po predanju imaju čudotvorna, iscjeliteljska svojstva. Njegove mošti je 1207. godine sv. Sava preneo u njegovu zadužbinu, Carsku lavru manastira Studenica, gde i danas počivaju.