Bakteriofag - iz SSSR-a sa ljubavlju

Ovaj čudni način liječenja mogao bi da predstavlja slamku spasa u situaciji kada modernoj medicini glavobolju zadaju mikrobi otporni na antibiotike. Slobodno se može reći da će u postantibiotičkom svijetu infekcija biti lijek. Ali ne infekcija bilo čime, već virusima koji ubijaju određeni tip bakterija.

Tehnika se, doduše slučajno, koristi hiljadama godina. Vode određenih rijeka ili izvora su tokom istorije bile poznate po tome što su liječile određene bolesti, poput lepre (gube) ili kolere. Početkom 20. vijeka naučnici su shvatili da ta voda vrvi od posebnih tipova virusa koji ubijaju određeni tip bakterija. Nema bakterija, nema ni infekcije.

Dobro je poznato kako virusi djeluju. Probijaju se u ćeliju, inficirajući njen DNK i koriste njenu reproduktivnu funkciju za proizvodnju novih virusa, koji se dalje šire i traže nove ćelije. U slučaju bakteriofaga cilj su određeni tipovi bakterija.

Početkom dvadesetih godina prošlog vijeka, naučnici u SAD i Gruziji počeli su da izučavaju i koriste bakteriofage u borbi protiv bakterioloških infekcija. Međutim, u periodu Drugog svjetskog rata, zapadna medicina je oberučke prigrlila čudesnu moć antibiotika, dok je SSSR nastavio da usavršava terapiju fagovima (kraći naziv bakteriofaga).

I kada se film premota do današnjih dana, prevelika zavisnost zapadne medicine od antibiotika dovela je do evolucije u svijetu mikroba i pojavu otpornih superbakterija. Zato, prema navodima časopisa Nature, istraživači počinju da se okreću fagovima.

U martu je američki Nacionalni institut za alergijske i infekcijske bolesti naveo terapiju fagovima kao jedan od načine borbe protiv otpornosti na antibiotike. Osim toga, na sastanku američkog Društva za mikrobiologiju u Bostonu, doktor Gregori Reš sa Univerziteta u Lozani predstavio je evropske planove za Fagoburn - prvi veliki centar za klinička ispitivanja terapija u kojima se koriste fagovi u liječenju infekcija kod ljudi.

Fagovi - precizno navođeno oružje

Postoje velike prednosti prilikom korišćenja bakteriofaga, jer dobre, tjelesne bakterije preživljavaju liječenje, što nije slučaj kada su u pitanju antibiotici. Svaki tip faga napada specifičnu vrstu bakterija i zato nema kolateralne štete.

Ipak, doktor mora da zna tačno kojim tipom bakterija je pacijent zaražen. Ukoliko ne zna, mora da napravi koktel različitih tipova fagova kako bi osigurao efikasnost terapije.

Bilo kako bilo, u poređenju sa tradicionalnim antibioticima, koji mogu da pobiju sve dobroćudne i zdrave bakterije i ostave pacijenta nekoj vrsti otpornih bakterija, fagovi su mnogo bolje rješenje.

„Antibiotici su veliki čekić, a nama treba krstareća raketa. Fagovi mogu da predstavljaju to novo oružje“, kaže za Nature Majkl Šmit, mikrobiolog Medicinskog fakulteta u Јužnoj Karolini.

Možda i najbolja stvar kod bakteriofaga jeste što ne postoje dva indetična primjerka, pa ne postoji opasnost da bi bakterije vremenom mogle da steknu otpornost.