Istorija u službi istine!
Muzej i Arhiv Republike Srpske više nisu jedine adrese na koje se na praksu upućuju studenti istorije iz Banjaluke. Sada imaju i treću adresu- Centar za istraživanje rata i ratnih zločina i traženje nestalih Republike Srpske.
Arhiviranje i pregledanje materijala - svjedočenja, pravnih presuda i izvještaja, osnovni je način za sticanje praktičnog znanja. Metodologija rada za sortiranje izvještaja izuzetno je bitna za profesiju istoričara. Ono što je još bitnije za ove studente je istraživanje podataka o Odbrambeno-otadžbinskom ratu, tačnije, znanje koje na fakultetu ne mogu steći.
"Mi nemamo trenutno predmet Istorija Republike Srpske, iako ćemo ga uvesti. Studenti osnovna znanja o istoriji zapadne Srpske Republike stiču u okviru predmeta Istorija Јugoslavije.", pojašnjava situaciju Goran Latinović, profesor na Odsjeku za istoriju na Filozofskom fakultetu u Banjaluci.
Apsolvent istorije Neđo Malešević kaže da se svo štivo o Odbrambeno-otadžbinskom ratu svede na nekoliko časova.
"S obrirom da je u sklopu predmeta koji je do 1991. godine, to je dobra volja profesora da nam predaje dio o posljednjem ratu. I mi smo pokrenuli ovu inicijativu da studente afirmišemo ka izučavanju Odbrambeno-otadžbinskog rata", kaže Malešević.
Praksa je na inicijativu Centra i Udruženja studenata istorije "Dr Milan Vasić" počela ove školske godine. Manje grupe studenata, odlaziće na praksu u Centar, na 4 do 5 sedmica.
Predrag Lozo, takođe apsolvent istorije, smatra da je metodologija rada jako bitna. "Čitava suština metodologije je pravilan rad sa istorijskim izvorima, kritičko posmatranje izvora, stavljanje tih izvora u određeni istorijski kontekst i njihovo objektivno sagledavanje", kaže Lozo.
Dok susjedne države studente podstiču na istraživanje tema o posljednjem ratu, naši su odlučili da samostalno uhvate korak.
"Hrvatski studenti istorije u Zagrebu, Splitu, Osijeku već masovno pišu diplomske radove, master radove, čak i doktorske radove na temu posljednjeg rata i naša je inicijativa da se i naši studenti što više uključe u izučavanje.", upozorava na trenutno stanje, budući istoričar Neđo Malešević.
Naukom protiv nauke, kažu, jedini je način da istina o posljednjem ratu i zločinima počinjenima nad Srbima izađe na vidjelo. Sa katastrofalnom ratnom propagandom koja potencira priču o Srbima kao "lošim momcima", odlučili su da se bore pisanjem naučnih radova, ali za razliku od pomenute propagande, na osnovu istorijskih izvora i činjenica.
"Ratni zločini nad Srbima su posebna tema pogotovo zbog masovne medijske satanizacije Srba, proglašavanja naroda zločincem i tako dalje, gdje mi moramo na osnovu faktografije koja je nepobitna ukazati da to nije bilo tako i da nešto što se naziva medijska propaganda ne može da istrpi bilo kakvu kritiku, koja se naziva organizovan sistemski naučni rad", kaže Predrag Lozo.
Rukovodstvo Centra spoznalo je značaj rada sa studentima, pa su kod njih na praksi i budući pravnici i studenti Fakulteta političkih nauka u Banjaluci. Kao što se to u istoriji često dešavalo, studentska populacija može napraviti promjene, kaže Milorad Kojić, direktor Centra za istraživanje rata i ratnih zločina i traženje nestalih Republike Srpske.
"Vidjeli ste da se radi revizija ubistva Franca Ferdinanda, razmatra pitanje Gavrila Principa, nakon sto godina. A to se mora raditi na osnovu nekog traga, tako će postojati i trag šta se dešavalo u proteklom ratu, kako sa istorijske, tako i sa pravne strane", ističe Kojić.
Da li će se istina o stradanju srpskog naroda u Odbrambeno-otadžbinskom ratu sagledavana na osnovu istorijskih činjenica i važnih istorijskih izvora, dodatno utemeljiti u interesovanju akademske zajednice? Da li odlazak studenata istorije na praksu u Centar za istaživanje ratnih zločina Republike Srpske potvrđuje da će ratni zločini počinjeni nad Srbima biti teme sve više naučnih radova?
Odgovore na ova pitanja, može dati samo vrijeme i istorija koju će izučavati nove generacije! A u njenom stvaranju možda će učestvovati upravo akteri naše današnje priče! Posao koji je "otvorilo" nekoliko apsolvenata istorije, možda dodatno "trgne" naučne krugove Republike Srpske, kako bi Odbrambeno-otadžbinski rat bio posmatran i kroz prizmu nauke i tako naučno utemeljena istorijska faktografija ostavljena budućim generacijama.