VLADA RS: NEARGUMENTOVANE IZЈAVE OHR-a I PIK-a

Zaključci Vlade RS od 14. decembra 2009. i njihovo potvrđivanje u Narodnoj skupštini 28. decembra 2009. godine u potpunosti su u skladu sa Dejtonskim mirovnim sporazumom i ustavnim poretkom BiH, suprotno nedavnim netačnim tvrdnjama visokog predstavnika - navodi se u informaciji Vlade u kojoj se pravno pobija saopštenje OHR-a od 29. decembra prošle i 6. januara ove godine i saopštenja ambasadora od 8. januara 2010. godine. Saopštenje Vlade RS pod naslovom "Ispravak pogrešno navedenih pravnih činjenica od strane Kancelarije visokog predstavnika i pojedinih određenih ambasadora zemalja članica Savjeta za implementaciju mira", Srna objavljuje integralno: Suprotno navodima visokog predstavnika, Aneks 10 Dejtonskog mirovnog sporazuma – Sporazum o civilnoj implementaciji mirovnog rješenja – predstavlja jedini izvor ovlašćenja visokog predstavnika. Aneksom 10 stvorena je funkcija visokog predstavnika i određen njegov konkretan mandat. Aneks 10. ne pruža visokom predstavniku ništa što bi moglo da podsjeća na sveobuhvatna ovlašćenja koja Visoki predstavnik trenutno brani, kao što su ovlašćenje da se donose, mijenjaju i ukidaju zakoni, da se angažuju i postavljaju strane sudije i tužioci, ili da se smjenjuju nosioci javnih funkcija i da im se zabranjuje obavljanje dužnosti. Umjesto toga, Aneks 10. upućuje visokog predstavnika da, na primjer, ,,olakšava”, ,,pokreće”, i ,, koordiniše”. Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija nikada nije usvojio nikakvu odluku koja visokom predstavniku daje ovlašćenja izvan onih koja su mu data u Aneksu 10; niti je Savjet bezbjednosti usvojio bilo kakvu odluku kojom se visoki predstavnik ovlašćuje da donosi ,,obavezujuće odluke” koje krše međunarodne sporazume iz oblasti ljudskih, građanskih i političkih prava, kao ni druge odredbe međunarodnog prava, Ustav BiH (koji čini Aneks 4. Dejtonskog mirovnog sporazuma) ili zakone BiH i entiteta. Visoki predstavnik pogrešno tvrdi da je “on, u skladu sa Aneksom 10. Dejtonskog mirovnog sporazuma, konačni autoritet za tumačenje civilnih aspekata mirovnog sporazuma”. Ambasadori zemalja članica Upravnog odbora Savjeta za implementaciju mira tvrde slično. Zapravo, Aneks 10. omogućava da ,,visoki predstavnik ima ovlašćenje za konačnu interpretaciju ovog Sporazuma na terenu /Aneksa 10/ …”. Ova odredba, kao što se iz teksta jasno vidi, ne proširuje ovlašćenje visokog predstavnika da interpretira ,,ovaj Sporazum” izvan Aneksa 10. u bilo kojim drugim dijelovima Dejtonskog sporazuma, kao što su Aneks 4, Ustav BiH. To pravo pripada stranama potpisnicama sporazuma i posebnim institucijama kojima to ovlašćenje daje upavo Ustav BiH. Ambasadori zemalja članica Upravnog odbora Savjeta za implementaciju mira netačno tvrde da “tumačenja vlasti Republike Srpske ... ne mogu biti zamjena za tumačenja visokog predstavnika.”. Zapravo, stanovište međunarodnog prava je upravo suprotno. Osnovno pravilo međunarodnog ugovornog prava kaže da su ugovorne strane te koje, u krajnjoj instanci, imaju kontrolu nad tumačenjem ugovora. Dejtonski mirovni sporazum se sastoji od Okvirnog sporazuma i njegovih aneksa, jedanaest dodatnih sporazuma sa različitim ugovornim stranama. Visoki predstavnik nije ugovorna strana u Okvirnom sporazumu, niti u jednom opd njegovih 11 aneksa. Pored toga, osim u Aneksu 10, ni u jednom drugom aneksu nema ni pomena visokog predstavnika. Tvrditi da visoki predstavnik, a ne ugovorne strane ovih drugih aneksa, ima ovlašćenje da ih tumači, u direktnoj suprotnosti je sa međunarodnim pravom. Što se tiče međunarodnog prava, suprotno tvrdnji visokog predstavnika, ne postoji nikakva pravna obaveza Republike Srpske “koja proističe iz činjenice da je Odluka visokog predstavnika zasnovana na jednoglasnom dogovoru ambasadora zemalja članica Upravnog odbora Savjeta za implementaciju mira.” Savjet za implementaciju mira je samoorganizovana, ad-hoc grupa od nekih 55 država i organizacija. Nije u pitanju međunarodna organizacija u smislu međunarodnog prava. Dejtonskim sporazumom nisu data nikakva ovlašćenja intervenisanja u unutrašnje poslove ili međunarodne odnose BiH. Naprotiv, Savjet za implementaciju mira se čak ni ne pominje u Dejtonskom sporazumu. Niti je Savjet bezbjednosti UN shodno Glavi VII ili drugim odredbama Povelje dao tom Savjetu bilo kakvo ovlašćenje da interveniše ili nadzire unutrašnje poslove ili međunarodne odnose BiH ili njenih entiteta. Prema tome, Republika Srpska (i druge strane potpisnice Aneksa 10 i drugih aneksa) nemaju zakonsku obavezu da se pridržavaju stavova koje zauzima Upravni odbor Savjeta za implementaciju mira u svojim kominikeima ili na drugi način. Iako Republika Srpska uvažava mišljena članova Savjeta za implementaciju mira, saopštenja Savjeta za implementaciju mira nemaju pravnu snagu ni u domaćem ni međunarodnom pravu. Svakako da ovakve izjave nisu u stanju da ovlaste ili narede bilo visokom predstavniku ili Vladi Republike Srpske da prekrše obavezujuće odredbe zakona BiH i međunarodnog prava. Isto tako, Savjet za implementaciju mira nema nikakvo ni pravosudno ovlašćenje niti ovlašćenje da tumači Dejtonski mirovni sporazum. Pomenuti izvor takozvanih ,,Bonskih ovlašćenja” zapravo nije ni Savjet bezbjednosti UN, ni Savjet za implementaciju mira, već ih je sam sebi dodijelio visoki predstavnik. To potpuno jasno proizilazi iz jezika relevantnih saopštenja Savjeta za implementaciju mira. Saopštenje sa Bonske konferencije iz decembra 1997. samo ,,pozdravlja namjeru” visokog predstavnika da preduzme određene ograničene korake u pogledu njegovog ovlašćenja da interpretira Aneks 10. Međutim, šta god iznosila saopštenja Savjeta za implementaciju mira, takve izjave ne mogu preinačiti pravna ovlašćenja data visokom predstavniku u Aneksu 10 kao što je izloženo u gornjem tekstu. Pored toga, u Saopštenju ambasadora zemalja članica Upravnog odbora Savjeta za implementaciju mira, ambasadori pogrešno tvrde da govore u ime “Savjeta za implementaciju mira u cjelini”. (Vidjeti takođe paragraf 4 Saopštenja: “Savjet za implementaciju mira takođe naglašava ... Savjet za implementaciju mira podsjeća ...”). Saopštenje ne predstavlja stavove čak ni svih članova Upravnog odbora, a kamoli svih 55 članova PIC-a. Posebno treba primijetiti da je ambasador Rusije, članice Upravnog odbora, rekao da se njegova vlada snažno protivi intervencionističkim ovlašćenjima visokog predstavnika i da, iz tog razloga, ne podržava saopštenje ambasadora Upravnog odbora. Ruski ambasador je 9. januara izjavio: “Primjena bonskih ovlašćenja... ne može biti korisna zato što proizvodi jedino krizu”. Netačni su navodi visokog predstavnika da su potezi Vlade i Narodne skupštine RS u suprotnosti sa njihovim obavezama iz Dejtonskog mirovnog sporazuma da “sarađuju u istrazi i procesuiranju ratnih zločina”. Nigdje se u Dejtonskom sporazumu ne zahtijeva niti sugeriše da se strani tužioci i sudije moraju koristiti u domaćem procesuiranju osumnjičenih za ratne zločine. U Izvještaju Evropske komisije o napretku Bosne i Hercegovine od 14. oktobra 2007, navodi se da je “saradnja BiH sa ICTY i dalje dobra”. Kao što je Narodna skupština RS jasno izrazila u svojim Zaključcima, Vlada će nastaviti da radi u skladu sa zakonom, uključujući i nastavak pune saradnje sa ICTY. Vlada, uz saglasnost Narodne skupštine RS, namjerava da održi referendum kako bi građanima Republike Srpske omogućila da izraze svoj stav o Vladinoj politici u vezi sa potezima visokog predstavnika. Visoki predstavnik je, bez obrazloženja, izjavio da bi takav referendum bio u suprotnosti sa Dejtonskim mirovnim sporazumom i vladavinom prava. Međutim, takav stav nije pravno utemeljen. Referendume široko koriste druge vlade kao mehanizam za osiguranje demokratske vlasti. Daleko od toga da ih zabranjuje, Dejtonski sporazum u Aneksu 4 (Ustav BiH), u stavu 2 člana 1 zahtijeva da BiH “... bude demokratska država koja funkcioniše na principu vladavine prava i na osnovu slobodnih i demokratskih izbora”. U preambuli Ustava BiH kaže se: “Uvjereni da demokratske vlasti i pravični postupci najbolje stvaraju miroljubive odnose u pluralističkom društvu”. Referendumi, koje praktikuju demokratske vlade širom svijeta, u potpunosti su u skladu sa vladavinom prava i demokratskom vladavinom. Imperativno ovlašćenje da se prenebregnu odluke demokratski i u skladu sa ustavom izabranih zakonodavaca, kao što to čini neizabrano, strano lice - visoki predstavnik, nije svojstveno demokratskoj i ustavnoj vladavini. Napad visokog predstavnika zbog neizglasavanja produženja mandata stranih sudija u Parlamentarnog skupštini, stvarna je povreda Dejtonskog sporazuma i načela demokratije i vladavine prava koje taj sporazum zastupa.