Shvatamo li ozbiljno upozorenja o neželjenim dejstvima lijekova?

Agencija za lijekove BiH upozorila je na ozbiljne posljedice dvije vrste antibiotika koji se povlače s tržišta.

- U BiH dozvolu za stavljanje u promet imaju lijekovi čija je aktivna supstanca pipemidinska kiselina - Palin, Pipegal i Pipem. Dozvole za stavljanje u promet ovih lijekova će biti ukinute - navodi se u saopštenju Agencije za lijekove i medicinska sredstva BiH.

Ukidanje dozvola posljedica je stalnog praćenja lijeka, jer njegovo posmatranje ne završava kada se odobri puštanje na tržište. Prema izvještaju Agencije za lijekove, u 2018. godini u BiH prijavljeno je 369 neželjenih dejstava lijekova, čak 30 odsto više u odnosu na godinu ranije.

- Međutim, mi smo još uvijek ispod onog neophodnog minimuma da bi rekli da imamo dobar farmakovigilantni sistem, a to je 200 prijava na milion stanovnika - kaže Tijana Spasojević Došen iz Agencije za lijekove i medicinska sredstva BiH.

Globalnom sistemu, koji je lociran u švedskoj Upsali, BiH je pristupila tek u martu ove godine.

Uz to, bori se sa niskim nivoom svijesti kod onih koji neželjena dejstva treba da prijave – farmaceutskim i medicinskim radnicima.

- Postoji i bojazan da se tu potkrala medicinska greška koja će se kroz tu prijavu otkriti - navodi Spasojević Došen.

Sanja Bućan već duže od 20 godina radi u farmaciji i kaže – svaki lijek sadrži informacije o očekivanim neželjenim dejstvima.

- Dešava se da pacijenti prijavljuju neželjena dejstva lijekova, ali to su uglavnom poznata i opisana neželjena dejstva koja proizvođač navodi u uputstvu. U tom slučaju, mi ne prijavljujemo Agenciji za lijekove - ističe Sanja Bućan, magistar farmacije, ZU "Moja apoteka".

Međutim, u Agenciji navode – svaki, pa i uobičajen neželjeni efekat treba prijaviti, jer tako se prati njihova učestalost.

Prošle godine najviše neželjenih dejstava prijavljeno je iz bijeljinske bolnice "Sveti Vračevi".

- Takva neželjena dejstva su vezana za gastroindestinalni trakt i podrazumijevaju osjećaj mučnine, povraćanja, do drugih i ozbiljnijih gastroindestinalnih tegoba koja mogu dovesti do dijareje, problema sa varenjem i najtežeg neželjenog dejstva infekcije klostidium dificile - pojašnjava Sanja Milovanović, Bolnica "Sveti Vračevi" u Bijeljini.

U 369 prijavljenih negativnih indikacija u BiH, pet je smrtnih slučajeva.

U agenciji navode da se oni ne mogu dovesti u direktnu vezu sa korišćenjem lijekova, ali je do smrtnog ishoda došlo tokom njihove primjene.

Upravo zbog toga, neželjena dejstva lijekova treba ozbiljno shvatiti.

Podaci koji se dostave porodičnom ljekaru ili farmaceutu, obrađuju se u resornoj agenciji i šalju u svjetski centar za farmakovigilansu. Ukoliko je rizik veći od njegove koristi, lijek se uklanja sa tržišta, baš kao u slučaju antibiotika koji su u upotrebi bili godinama, a tek sada ostaju bez dozvola za promet.