21 godina od NATO bombardovanja
Godišnjica bombardovanja zatiče Srbiju u vanrednom stanju proglašenom zbog virusa korona, te neće moći da bude obilježena na istaknut način kao i prethodnih godina.
Sirene su se čule 78 dana, a ukupan broj žrtava nikada nije utvrđen. Procjenjuje se da je tokom 11 nedjelja poginulo između 1.200 i 2.500 ljudi, dok je ukupna materijalna šteta procijenjena na više desetina milijardi dolara.
Napad na Srbiju, odnosno SRЈ, izvršen je bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, što je bio presedan.
Naredbu je tadašnjem komandantu savezničkih snaga, američkom generalu Vesliju Klarku, izdao generalni sekretar NATO-a Havijer Solana.
Klark je kasnije, u knjizi "Moderno ratovanje", napisao da je planiranje vazdušne operacije NATO-a protiv SRЈ "sredinom juna 1998. već uveliko bilo u toku" i da je završeno krajem avgusta te godine.
Nakon što je Skupština Srbije potvrdila da ne prihvata odluku o stranim trupama na svojoj teritoriji i predložila da snage Ujedinjenih nacija nadgledaju mirovno rješenje sukoba na Kosovu, NATO je 24. marta 1999. u 19.45 časova započeo vazdušne udare krstarećim raketama i avijacijom, na više mjesta u Srbiji i Crnoj Gori.
Devetnaest zemalja Alijanse počelo je bombardovanje sa brodova u Јadranu, iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji.
Najprije su gađani protivvazdušna odbrana i drugi objekti Vojske Јugoslavije, i to u Prištini, Batajnici, Rakovici (Straževica), Mladenovcu i drugdje.
Prema procjeni Vlade Srbije, u bombardovanju je poginulo najmanje 2.500 ljudi, od kojih 89 djece (prema pojedinim izvorima ukupan broj poginulih bio je gotovo 4.000), a ranjeno je i povrijeđeno više od 12.500 osoba.
Nedavno objavljeni zvanični podaci Ministarstva odbrane Srbije govore o 1.008 ubijenih vojnika i policajaca.
Ukupna materijalna šteta procijenjena je tada na 100 milijardi dolara. Ratni gubici NATO-a u ljudstvu i tehnici nikada nisu objelodanjeni.
Tadašnje vlasti u Beogradu su tvrdile da je oboreno više desetina letjelica, što nikada nije potvrđeno. Ruska agencija APN objavila je da je NATO izgubio preko 400 vojnika i preko 60 letjelica, dok je američki predsjednik Bil Klinton naveo u govoru 10. juna 1999. godine da NATO nije pretrpio "nikakve žrtve".
U Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu čuvaju se ostaci srušenih aviona F-117, F-16, bespilotnih letjelica, krstarećih projektila...
Gotovo da nema grada u Srbiji koji se tokom 11 nedjelja napada nije našao na meti.
U bombardovanju je uništeno i oštećeno 25.000 stambenih objekata, onesposobljeno 470 kilometara puteva i 595 kilometara pruga.
Oštećeno je i 14 aerodroma, 19 bolnica, 20 domova zdravlja, 18 dječjih vrtića, 69 škola, 176 spomenika kulture i 44 mosta, dok je 38 mostova razoreno.
Tokom agresije izvršeno je 2.300 vazdušnih udara na 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona.
NATO je lansirao 1.300 krstarećih raketa, izručio 37.000 "kasetnih bombi", od kojih je poginulo oko 200 osoba, a ranjeno je više stotina, i upotrebio zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom.
Uništena je trećina elektroenergetskog kapaciteta zemlje, bombardovane su dvije rafinerije u Pančevu i Novom Sadu, a snage NATO-a su prvi put upotrebile i takozvane grafitne bombe za onesposobljavanje elektroenergetskog sistema.
Poslije više diplomatskih pritisaka, bombardovanje je okončano potpisivanjem Vojno-tehničkog sporazuma u Kumanovu 9. juna 1999, da bi tri dana potom počelo povlačenje snaga SRЈ sa Kosova i Metohije.
Pošto je generalni sekretar NATO-a 10. juna 1999. izdao naredbu o prekidu bombardovanja, posljednji projektili pali su na području sela Kololeč (nedaleko od Kosovske Kamenice), u 13.30 sati.
Tog dana Savjet bezbjednosti UN usvojio je Rezoluciju 1244, a u pokrajinu je upućeno 37.200 vojnika Kfora iz 36 zemalja, sa zadatkom da čuvaju mir, bezbjednost i obezbijede povratak izbjeglih dok se ne definiše širok autonomni status.