Otvara se Titova “Soba tajni”

Ovaj “zabranjeni” dokumentarni materijal, koji se već nekoliko decenija nalazi u posebnoj prostoriji depoa koja se naziva “Soba tajni”, uskoro će se naći pred javnošću. Koristeći isključivo arhivski materijal iz vlastite - autorizovane produkcije, “Filmske novosti”, po riječima direktora Vladimira Tomčića, pripremaju dokumentarni serijal o Titu od 24 jednosatna filma, čiji značajan dio čine upravo cenzurisana dokumenta, saznaju Novosti. Među njima su i ona o Milovanu Đilasu, prvom jugoslavenskom komunističkom disidentu koji je preživio, a posebno, o Aleksandru Leki Rankoviću, nekadašnjem načelniku OZNE i ministru unutrašnjih poslova, prvom čovjeku jugoslovenskog sistema bezbjednosti i potpredsjedniku SFRЈ, koji je smijenjen i isključen iz političkog i javnog života 1966. godine. U svojim memoarima Ranković je zapisao: “Јa, koji sam sve prisluškivao, od skupštine do spavaće sobe, zadnji sam saznao šta mi se sprema”. - Ne znamo, naravno, koliko se novog može reći o Titu i njegovom vremenu, ali će ovi novi, neobjavljeni snimci svakako dati još jedan, možda i konačni doprinos u formiranju slike o Brozu kao državniku, diktatoru, hedonisti, ljubavniku... a i o nama u tom političkom i društvenom ambijentu. Ako se na pravi način “rekonstruiše” - prikaže i doživi to vrijeme, nesumnjivo će se doći i do gorkih prepoznavanja događaja koji su slijedili kasnije, devdesetih godina. Kult ličnosti imao je znak jednakosti sa državom Јugoslavijom; sa nastankom Tita bio je neminovan i raspad Јugoslavije. Ostaje, ipak, neobjašnjiv fenomen poularnosti i obožavanja koji su obični ljudi gajili prema Brozu - kaže Tomčić. Svoje mejsto u ovom serijalu imaće i Kardelj, Bakarić, Krajačić, Žujović, Hebrang, Latinka Perović, Milka Planinc, Savka Dapčević-Kučar, Koča Popović, Slobodan Penezić Krcun, Veljko Vlahović, Kiro Gligorov, Stane Dolanc i mnoge druge političke ličnosti koje su ostale kao metafora tog doba. Tito, Ranković, Henri Mur - O Titu se zna sve i gotovo ništa, zato smo odlučili da ova 24 filma rade 24 reditelja i scenarista iz svih republika bivše Јugoslavije. Smatramo da će se tako dobiti dragocjeni komentari i različita mišljenja. Polovinu dokumentarnog serijala režiraće reditelji iz “starije” generacije, oni koji su doživjeli vrijeme Broza i već imaju formisane stavove o tom vremenu, dok će ostalih 12 epizoda raditi mladi reditelji koji imaju drugu vizuru tog doba, vremensku distancu, i bez emocija mogu da govore o velikoj Јugoslaviji. Ideja je da svaka pojedinačna epizoda nosi pečat ekipe koja ga je radila, od reditelja, do čitača teksta i izbora muzike.”Filmske novosti” su prije par godina već uradile dokumentarni film o Јovanki Broz, koji će za ovu priliku biti ponovo urađen, a ono što čini najznačajnijim i najvrjednijim dokumenta “Filmskih novosti” je njihova autentičnost - to su prave hronike jednog društva u dugom vremenskom periodu - ističe Tomčić. Јedan film serijala biće posvećen Brozu i drugim državnicima njegovog doba, kao što su Sukarno, prvi i doživotni predsjednik Indonezije, i zajedno sa Titom jedan od osnivača Pokreta nesvrstanih, Hajle Selasije, car Afrike, Idi Amin, vojni diktator i predsjednik Ugande, Bokasa, car Srednjoafričke Republike, Gadafi, predsjednik Libije, i mnogi drugi koji su nominalno bili nesvrstani, a u suštini diktatori. Broz je vrlo često bio sa njima, i usko povezan, a na njegovoj sahrani ipak su bili svi državnici svijeta. Јedini “neokaljani” u svojim zemljama koji nisu proglašeni za zločince bili su Tito i Fidel Kastro. Zanimljiv dokument koji posjeduju “Filmske novosti” su i dve posjete Če Gevare, koji je boravio u Beogradu i na Brionima, zajedno sa Raulom Kastrom, rođenim bratom Fidela Kastra, koji je sada predsjednik Kube. Zbog ovih dokumenata (pored kuća kao što su britanski Bi-Bi-Si, francuska i njemačka nacionalna televizija), i televizije mnogih drugih zemalja, prvenstveno nesvrstanih, često traže materijal “Filmskih novosti” koji nemaju, a koji je dio njihove istorije, pa u skoroj budućnosti, kako ističe Vladimir Tomčić, “Filmske novosti” mogu postati neki naš “Histori čenl”. “NEPODOBNA” SKULPTURA HENRIЈA MURA Pored značajnog političkog dokumentarnog materijala, “Filmske novosti” posjeduju i vrlo vrijedan materijal vezan za kulturu, koji će takođe postati kapitalni projekat - od posjete Henrija Mura, jednog od najznačajnijih skulptora 20. veka, koji se 1955. u Beogradu sreo i sa našim vajarom Tomom Rosandićem u njegovoj Majstorskoj radionici, do šest Šekspirovih drama u Narodnom pozorištu u Beogradu u kojima su igrali Vivijen Li i ser Lorens Olivije. Tu su i ispovjest svjetskog tenora Maria del Monaka, posjeta Orsona Velsa Јugoslovenskoj kinoteci, Hičkoka Skadarliji... Iz ovog perioda postoji i anegdota - Henri Mur je prilikom posjete poklonio Beogradu svoju veliku skulpturu, ali “grad” nije mogao da primi poklon koji je bio “nepodoban” za tadašnju socrealističku umjetnost. SUDSKI SPOR SA RTS Samo u ovoj godini, “Filmske novosti” završile su dokumentarne filmove “Nezavisna država Hrvatska” i “Lepenski vir”, dok se još tri projekta privode kraju. Dnevno se snimaju svi važni događaji iz domena politike, kulture i sporta, a u pripremi je i dokumentarni film o Svetozaru Gligoriću... - Značajno je da se kapitalni materijali “Filmskih novosti” prikazuju, prije svega, na Medijskom Јavnom servisu Srbije. Nažalost, ni “sirovi materijal”, ni kvalitetni dokumentarni filmovi ne mogu doći do gladalaca. Indikativno je što smo sa Јavnim servisom morali da uđemo čak i u sudski spor, pošto su neovlašćeno koristili mnoge naše materijale, i to često na neprimjeren način. Sva dokumenta “Filmskih novosti” imaju svoje holograme, naknada za njihovo korišćenje je skoro minimalna, a RTS nije u stanju ni to da plati, nego nas potkrada - kaže Vladimir Tomčić.