Kreda i lincura

U morskoj vodi žive mnogobrojni oblici vrlo sitnih biljaka i životinja. Јedan takav oblik je jednoćelijska životinja zvana foraminifera. Ljuštura ove životinje se sastoji od kreča. Kad ove životinje uginu, njihove sitne ljušture padnu na dno mora. Vremenom se od njih napravi debeo sloj. Naravno, za to su potrebni milioni godina. Taj se sloj postepeno strvrdne i sabije u mekan krečnjak koji zovemo kreda.
Kao što znamo, razni poremećaji u Zemljinoj kori, često su na površinu izbacivali dio tla koji je nekad ležao na dnu mora. Takav proces se desio i sa zemljkom duž kanala Lamanš. Slojevi krede su se podigli sa dna mora. Kasnije je more spralo mekane dijelove, a ostale su ogromne litice krede. Dvije najpoznatije litice se nalaze kod Dovera na engleskoj strani i kod Dijepa na francuskoj strani Lamanša.
U ostalim dijelovima svijeta naslage krede se nalaze duboko u kopnu, u oblastima koje su nekada bile pod vodom. Ovakve primjere imamo u SAD, u Kanzasu, Arkanzasu i Teksasu. Najbolja prirodna kreda dolazi nam iz Engleske, koja proizvodi godišnje preko
5. 000 000 tona.
Čovjek već stotinama godina upotrebljava kredu u ovo ili onom obliku. Školska kreda, koju svi poznajemo, povezana je sa nekom materijom koja joj ne da da se puno rasipa. Najbolje školske krede sadrže oko 95 procenata prirodne krede. Ako joj dodamo boju, dobijamo kredu u boji. Kada se kreda pretvori u prah, ispere i filtrira, dobijemo "špansku kredu''. Ona se upotebljava za proizvodnju mnogih korisnih proizvoda kao što su: kit, boje, lijekovi, hartija, zubne paste i puderi.


U našem narodu lincura je veoma cijenjena i omiljena ljekovita biljka. Njeni gorki sastojci pojačavaju lučenje želudačnog soka, to je od izuzetnog značaja za one koji boluju od smanjenog lučenja tog soka. Pojačavajući lučenje ona olakšava i ubrzava varenje. Njeno preimućstvo je u tome što sadrži tanin, pa se može miješati sa drugim ljekovitim biljem.
Korijen lincure se upotrebljava sam, kao sredstvo za jačanje organizma. Sva druga upotreba je manjeg značaja. Јedno od važnih pravila, pri upotrebi lincure u bilo kom obliku, jeste da se može piti samo prije jela, a nikako poslije ili za vrijeme jela. U našem narodu su poznati rakija i vino od lincure.