Banjaluka: Četrdeset pet godina od razornog zemljotresa

U jutro 27. oktobra 1969. godine grad je u potpunosti bio razoren od udara jačine devet stepeni po Merkaliju, odnosno jače od šest stepeni po Rihteru.

Zemljotres je počeo neuobičajeno jakim "prethodnim udarom" 26. oktobra u popodnevnim časova, a podrhtavanje se nastavilo do 9 sati i 11 minuta kada je "vrijeme za Banjuluku stalo".

Potpuno je uništeno 11 000 stanova, a veliki broj je pretrpio znatna oštećena. Cijeli grad je ostao bez struje i vode. Velika oštećenja nanesena su školskim (266), kulturnim (146), zdravstvenim (133), društvenim i objektima javne uprave i administracije (152).

Privreda je pretrpjela značajne gubitke, a sva preduzeća naredni period radila su značajno smanjenim kapacitetima, dok su neka potpuno prestala s proizvodnjom.

Svi satovi u Banjaluci pokazuju tačno vrijeme, osim jednog na Trgu Krajine na kome kazaljke pokazuju 9 sati i 11 minuta, a kao datum je naveden 27. oktobar 1969. godine.

Ovaj potres je najjači koji se desio na teritoriji BiH, a ostavio je katastrofalne posljedice u 15 krajiških opština uključujući ljudske žrtve i ogromnu materijalnu štetu.

Јedna od "vječnih" karakteristika Banjaluke je podrhtavanje tla na kojem je smještena.

Seizmogeno područje obuhvata pojas oko grada, prečnika između 50 i 60 kilometara, a o jakoj seizmičnosti svjedoče morfologija reljefa, pisani podaci u posljednjih 100 godina i najnovija instrumentalna mjerenja.

Vojska je tada, zajedno s građanima, raščišćavala ruševine i oslobađala povrijeđene. Ljudi su danima bili na ulicama. Mnogi su ostali bez svojih domova, a pomoć je stizala sa svih strana.

Zahvaljujući velikoj solidarnosti stanovništva iz svih krajeva bivše Јugoslavije, ali i pomoći iz Evrope i svijeta, Banja Luka je ponovo stala na noge.

Novu zgradu Gimnazije Banjaluci je poklonio grad Sarajevo, Osnovnu školu "Georgi Stojkov Rakovski" bugarski narod, dok je škola u Slatini nazvana "Holandija", jer je holandska Vlada donirala sredstva za njenu izgradnju.