Zatražena istraga zbog izvještaja o vlasništvu medija u Srbiji

 
"Nijedan primjerak Izvještaja o vlasničkoj strukturi i kontroli medija u Srbiji nije stavljen na uvid niti dostavljen nijednoj medijskoj kući i svako pozivanje na Izveštaj jeste pozivanje na nelegalno pribavljen dokument", saopštio je danas Savjet za borbu protiv korupcije.

Savjet u saopštenju navodi da ovo predstavlja eklatantan primjer tabloidizacije medija i senzacionalističkog i neodgovornog novinarsta, te ističe da će zahtijevati istragu.

U saopštenju, Savjet je naveo da će u toku dana objaviti Izvještaj o vlasničkoj strukturi i kontroli medija u Srbiji na svom sajtu, što je učinjeno.

Danas je prethodno agencija Beta prenijela pisanje nedjeljnika NIN o sadržaju izvještaja Savjeta u kome se navodi: Savjet je zaključio da više od polovine analiziranih medija nema jasno vidljivog vlasnika, odnosno od 50 posmatranih medija 27 ima netransparentno vlasništvo.

Više od polovine najuticajnih medija ima kao krajnjeg vlasnika kompaniju registrovanu u inostranstvu, a problematične su one kod kojih su vlasnici ofšor kompanije, najčešće sa Kipra, Britanskih Devičanskih Ostrva, Kajmanskih Ostrva, gde je gotovo nemoguće utvrditi pravog vlasnika.

NIN je preneo zaključak Savjeta da na uređivačku politiku medija presudno utiče "gvozdeni trougao" medijskih kuća, političkih struktura i krupnog biznisa.

Aktuelni ministar odbrane Bratislav Gašić iz SNS-a, preko firme "Saco" vlasnik je televizije TV Plus u Kruševcu, a upravljačka prava je u aprilu 2014. prenio na direktora Dejana Miladinovića.

Njegov sin, Vladan Gašić, vlasnik je televizije TV Zona u Nišu, preko firme "Zona plus", a jedan je od vlasnika i Sportske TV u Kruševcu, koja je dobila dozvolu za emitovanje u julu 2014. godine.

U odjeljku "Budžetsko finansiranje medija u vlasništvu političara" dobar dio posvećen je TV Plus u Kruševcu u vlasništvu ministra Gašića, koja je finansirana i budžetskim novcem grada Kruševca.

Vojvođanska regionalna TV Most u vlasništvu je roditelja Dušana Bajatovića, potpredsjednika SPS-a. Ta televizija, kako je utvrdio Savjet, dobila je ukupno 2,7 miliona dinara, na osnovu rješenja pokrajinskog sekretara za kulturu Milorada Јurića iz juna 2011. i aprila 2012, a naredne dvije godine primila je 2,4 miliona od Kulturnog centra Novog Sada i 3,5 miliona od Skupštine grada Novog Sada.

Ministar unutrašnjih poslova Nebojša Stefanović, indirektno, preko članova familije ili putem ranijih angažmana, dovodi se u vezu sa pojedinim medijima.

Kako navodi Savjet, Stefanović je u periodu 2004–2008. bio direktor marketinga kompanije "Interspid", u čijem je vlasništvu bio Radio Fokus. Iza "Interspida" stoji Petar Komljenović, pominjan u policijskoj akciji "Mreža".

U izvještaju Savjeta navedeno je da su 2012. godine iza ugašenog dnevnog lista Pravda stajali ljudi bliski SNS-u. Udio od 48 odsto imao je Nemanja Stefanović, ministrov brat, 47 odsto Јugoslav Petković, danas direktor "Јugoimporta SDPR", i pet odsto Nikola Petrović, aktuelni direktor EMS-a.

Savjet je upozorio i na drugu vrstu ustupaka vlasti – poreske olakšice.

Prema podacima do kojih je Savjet došao, od jula do oktobra 2014. godine ukupan poreski dug svih medija iznosio je više od 3,2 milijarde dinara ili oko 26 miliona evra.

Po visini duga, izdvajaju se TV Pink, Novosti, Politika i RTS. Ukupni dug TV Pink je u tom periodu iznosio 759,9 miliona dinara i bio je osam puta veći od duga RTS-a, skoro šest puta veći od duga Politike i više od 2,5 puta veći od duga Novosti.

"Najbolji primjer za pumpanje poreskog duga je slučaj Pinka, čiji vlasnik Željko Mitrović resurse svoje televizije godinama stavlja na raspolaganje najdominantnijoj stranci koja čini Vladu", piše u izvještaju Savjeta, koji je utvrdio da Televizija Pink nije poštovala Sporazum o odloženom plaćanju poreskog duga od 705 miliona dinara iz februara 2013. godine, kojim mu je omogućeno da dug izmiri u 15 jednakih mjesečnih rata uz grejs period od devet mjeseci.

U međuvremenu, ministar finansija Dušan Vujović je sa TV Pink 14. oktobra 2014. godine zaključio novi sporazum o odloženom plaćanju duga za obaveze u visini od 197,5 miliona dinara, na 12 rata uz grejs period od 12 mjeseci. To bi značilo da bi prvu ratu od 16,4 miliona dinara Mitrović trebalo da plati tek 25. septembra 2015. godine.

Iako je Televizija Pink početkom februara saopštila da je platila pet miliona evra poreskog duga, Savjet postavlja pitanja zašto Poreska uprava nije raskinula sporazum iz 2013. godine i prinudnim putem naplatila dug kada je utvrđeno da dužnik ne plaća rate, zašto je sklopljen novi sporazum na jesen 2014. i da li ovakvi uslovi važe i za ostale poreske obveznike.

U Izvještaju se pominje i Predrag Ranković Peconi kao vjerovatni pravi vlasnik TV Hepi, a u prilog tome ide činjenica da se sve četiri povezane firme sa TV Hepi nalaze na adresi Aleksandra Dubčeka 14, na kojoj je i firma "Invej", koja se vezuje za Peconija.

Savjet se osvrće i na portal E-novine, čiji su vlasnici sa po 50 odsto Branislav Јelić i Petar Luković, i napominje da se E-novine ističu po prijateljskim odnosima sa biznismenom Stankom Subotićem Canetom.

Sjedište redakcije je u Knez Mihailovoj ulici, a vlasnik stana u kome su smeštene E-novine je Stanko Subotić, navodi se u izvještaju.

Najčešći neformalni pritisak na uređivačku politiku medija vrši se preko oglašivača, tvrdi Savjet i ističe da je primjetno da obim i kontinuitet saradnje oglašivača i konkretnog medija zavisi od kursa uređivačke politike.

Praćenje oglašavanja od jula do avgusta 2014. godine pokazalo je da je list Politika rekorder po broju oglasa od budžetskih korisnika (više od 250), u novosadskom Dnevniku dominiraju oglasi pokrajinskih organa, dok je interesantno da se u Novostima Državna lutrija Srbije oglasila više od 50 puta.

Na oglašivačkom tržištu najveći procenat drže i dalje dva pula – agencije okupljene oko "Dajrekt medija" (doskoro u vlasništvu Dragana Đilasa), a drugi pul čini osam agencija okupljenih mahom oko Srđana Šapera, među kojima je i agencija "Sekond", iza koje stoji Goran Veselinović, član Glavnog odbora SNS-a.

U poslednjim godinama, kako je utvrdio Savjet, opada udio "Dajrekt medije", koja gubi značajne klijente, poput "Imleka", "Agrokora", "Komercijalne banke" i "Banke Inteze".

Savjet navodi da je većina medija sa državnim kapitalom pod direktnom kontrolom političkih stranaka, a prvi oblik uticaja je putem njihovog finansiranja. Finansijsku kontrolu Tanjuga, Savjet prepoznaje posebno u toku predizborne kampanje 2012. godine, kada je Vlada odobrila beskamatni kredit od 17,5 miliona dinara, iako je Tanjug iz budžeta u 2011. već dobio više do 216 miliona dinara.

"Јoš očiglednija kontrola vidi se u ukidanju pretplate za RTS i prelasku na budžetsko finansiranje, pa je tako RTS u 2014. dobio 6,5 milijardi dinara. Uz to, uz saglasnost Vlade, RTS-u je otpisan dug od 20 miliona evra prema ЈP 'Emisiona tehnika i veze'", naveo je Savjet, a prenio NIN.