Prijetnja od ID raste, "kalifat" ulazi u drugu godinu

Agencija podsjeća da je 29. juna 2014. ta ekstremistička grupa predvođena Abu Bakrom al-Bagdadijem proglasila oblik islamske vlade - kalifat, obećavajući njegov "opstanak i širenje".

Protekle godine, ID je osvojila više teritorije u Siriji i Iraku uprkos otporu podržanom napadima iz vazduha koalicije koju vode SAD. Takođe je privukla brojne članove - u Egiptu, Libiji, Јemenu, Pakistanu i drugdje, težeći da proširi strah na međunarodnom nivou.

Prošle sedmice, ID je preuzela odgovornost za napad u Tunisu, u kom je na jednoj plaži ubijeno 38 ljudi, uglavnom stranih turista. Ekstremistička grupa tvrdi i da stoji iza samoubilačkog napada na šitsku džamiju u Kuvajtu, u kojoj je poginulo 26 osoba.

Izgleda da je ID bila inspiracija za napad u Francuskoj, u kom je jedan muškarac udario kombijem u fabriku industrijskog gasa i odrubio glavu njegovom gazdi, navodi AFP.

"Nije pouzdano da je te akcije planirala i koordinisala ID", viši saradnik Karnegijevog bliskoistočnog centra Јezid Sajeg, dodajući da je možda na djelu duga kampanja u kojoj se članovi ili simpatizeri te grupe obučeni vraćaju u svoje zemlje da "preuzmu inicijativu u planiranju i izvođenju napada, u zavisnosti od sposobnosti, resursa i mogućnosti". Do sada je ID već proširila strah i užas upravljajući na teritorijama u Siriji i Iraku, gdje su masovna ubistva i brutalna pogubljenja postala njen zaštitni znak.

Ekstremistička grupa kontroliše približno 50 odsto uglavnom nenaseljene sirijske teritorije i vjerovatno trećinu iračke, navodi AFP. U nedjelju je antirežimska Sirijska Opservatorija za ljudska prava sa sjedištem u Londonu saopštila da je samo u Siriji ID je ubila više od 3.000 ljudi od proglašenja "kalifata". Od toga, 1.800 njih bili su civili, uključujući 74 djece, navodi Opservatorija.

Više od 200 njih ubijeno je u kurdskom gradu Kobaniju tokom napada ID prošle nedjelje, a preko 900 pripadnika sunitskog plemena Šajtat ubijeno je 2014. pošto su se usprotivili džihadističkoj grupi.

Pouzdanih podataka za Irak nema, ali se vjeruje da su pogubile hiljade, uključujući čak 1.700 uglavnom šitskih regruta u vazduhoplovnoj bazi "Špajher" kod Tikrita. Pritom su hiljade poginule u borbama sa ID u Siriji i Iraku, uključujući sirijske pobunjeničke i vladine snage, kurdske borce u obje zemlje, iračke vojnike i pripadnike šitskih milicija.

Međutim, malo njih je imalo uspjeh u borbama protiv ID, navodi francuska novinska agencija, podsjećajući da je to posebno slučaj sa iračkim vladinim snagama, koje su kritikovane da su napustile terotoriju tokom ofanzive ID sredinom prošle godine.

U Siriji, samo kurdske snage uz podršku koalicije predvođene SAD, u stanju su da se efikasno nose sa ID, a analitičari procjenjuju da opozicione i režimske snage nemaju oružja ili riješenosti da se bore protiv džihadista. Čak i anti-ID koalicija, koja iz vazduha bombarduje njene položaje u Siriji i Iraku i obučava iračku vojsku, imala je ograničeni uspjeh u toj borbi.

Sajeg kaže da je međunarodna mobilizacija za borbu protiv ID minimalna, a da je ID nastala zbog propadanja Sirije i Iraka i sektaških podjela u tim zemljama, kao i zbog korupcije i decenija autoritarne vladavine.