Može li ruska vojska da slomi Islamsku državu

Ruski borbeni avioni započeli su bombardovanje pozicija Islamske države na teritoriji Sirije. Akcija je preduzeta poslije molbe sirijskog predsjednika Bašara el Asada Rusiji da pruži vojnu pomoć Siriji, tako da za svoj najnoviji potez Kremlj ima validan pravni oslonac. Vojna sila na teritoriji strane države može se koristiti samo po dva osnova: odluke Savjeta bezbjednosti UN, ili zvaničnog poziva za pomoć od strane legalnih vlasti neke zemlje. U slučaju Sirije, Damask ima i zvanični ugovor o vojnotehničkoj saradnji sa Moskvom. SAD, Francuska i Australija, čiji borbeni avioni takođe bombarduju snage Islamske države, ali sa vrlo problematičnom efikasnošću, nemaju za svoje operacije ni dozvolu Damaska niti odluku Savjeta bezbjednosti UN.

Dakle, odluka Rusije da svojim ratnim vazduhoplovstvom podrži snage Bašara el Asada u borbi protiv Islamske države posljedica je uvjerenosti Moskve da su akcije bombardovanja terorističkih ciljeva u Siriji od strane zapadnih država toliko neefikasne da izazivaju ozbiljne sumnje da li se radi samo o fasadi iza koje se, zapravo, krije namjera da se ruši režim u Damasku. Јer, samo 6.000 naleta američkih aviona protiv ciljeva Islamske države više je nego skroman broj. U uslovima pustinjskog ambijenta Iraka i Sirije borbena avijacija može samostalno da dobije skoro svaki rat, „Pustinjska oluja” 1991. i rat protiv Iraka 2003. godine to su i dokazali.

U Moskvi su očito odlučili da aktiviraju jednu od glavnih stavki svoje ažurirane vojne doktrine, pravo upotrebe vojnih snaga i izvan granica Rusije kada je u pitanju borba protiv terorizma, ili kada su ugroženi vitalni državni ili nacionalni interesi Rusije. Ta stavka postoji u vojnoj doktrini Rusije već nekoliko godina, a postoji i odredba o tzv. preventivnom nuklearnom udaru u slučaju konvencionalnog rata, ali na Zapadu o svemu tome kao da niko nije vodio računa. Odluka Ruske dume kojom se odobrava upotreba vojske izvan granica Rusije samo je pravna operacionalizacija ruske vojne doktrine. Politički gledano, Moskva je poručila cijelom svijetu da ako je svaka tačka na našoj planeti od vitalne važnosti za interese američke nacionalne bezbednosti, a to je zvanična teza Vašingtona, onda i Rusija ima svoje tačke od vitalne važnosti za nacionalnu i državnu bezbjednost. Sirija jeste takva tačka, jer ako u toj zemlji pobijedi terorizam, onda je sledeći korak tog terorizma na ruskom Kavkazu. A protiv terorizma je uvek bolje boriti se što dalje od svojih granica.

Sirija jeste takva tačka i zbog toga što u Siriji Rusija ima pomorsku bazu u Tartusu. To je mjesto gdje se ruski ratni brodovi snabdijevaju hranom i gorivom, to je luka gdje povremeno baziraju ruski ratni brodovi. Rusija opet formira svoju sredozemnu eskadru ratnih brodova, prvi put od raspada SSSR-a, i luka Tartus joj je vrlo važna. Sa druge strane, Amerikanci su nedavno u Gruziji izgradili pomorsku „tačku oslonca”, odnosno osposobili su jedno gruzijsko pristanište za prihvat i snabdijevanje američkih ratnih brodova kada se nalaze u Crnom moru. Vidjećemo dužinu boravka ratnih brodova država NATO-a, koje nisu „pribrežne”, to jest koje ne izlaze na Crno more, i onoga što kaže Konvencija iz Montrea o tom pitanju.

Rusija je na aerodromu pored sirijskog grada i luke Latakija formirala svoju vazduhoplovnu bazu sa najmanje 28 aviona „MiG-31” i „Su-25”, te sa desetak transportnih helikoptera „Mi-17”, kao i sa izviđačkim dronovima. Bazu protivavionski obezbjeđuju, pored aviona „MiG-31”, i PVO sistemi „buk”, i „pancir S-1”, a vjerovatno je stigao i modernizovani sistem S-300. U bazi je i jedinica ruske mornaričke pješadije iz sastava Crnomorske flote, a u svakom trenutku spremne su i vazdušnodesantne snage koje su u Rusiji. Nedavni veliki manevri vazdušnodesantnih snaga Rusije sa prebacivanjem pojedinih jedinica na razdaljinama od 4.000 do 6.000 kilometara bili su ništa drugo nego vježba za Siriju. Uz istovremenu poruku i NATO-u i Ukrajini.

Ruski piloti na nebu Sirije obezbijediće Damasku vazdušni kišobran za kopnene operacije koje će ipak morati da dobiju snage Bašara el Asada, pošto Moskva ne namjerava da učestvuje u kopnenim borbama. Istina, ruski avioni „Su-25” mogu da uz pomoć preciznih podataka ruskih izviđačkih dronova, nevođenim i vođenim raketama i bombama nanesu protivnicima ozbiljne gubitke, tako da kopnenim jedinicama Sirije ostane relativno lakši dio posla. Ali to je samo relativno, jer ako se snage Islamske države zavuku u naselja i gradove, onda nijedna avijacija u svijetu nije svemoćna.

Za sada Rusija, prije svega, želi da zaustavi vojnu ofanzivu Islamske države i napredovanje njenih snaga prema obalama Sredozemlja. Želi da i Bašar el Asad bude prihvaćen od Zapada kao igrač u završnici sirijske drame. U zavisnosti od stanja na terenu politički i vojni potezi Moskve će se prilagođavati.

  Miroslav Lazanski