Erozija srednje klase u EU
Srednji sloj u Evropi se smanjio za 2,3 procenta između 2004. i 2011. godine, a prema posljednim raspoloživim podacima, taj trend se nastavio, kako je to pokazala najnovija knjiga Međunarodne organizacije rada ILO. Ona je nastala iz studije koju je ta organizacija završila u proljeće 2016. Erozija srednjeg sloja je, prema toj studiji, posebno velika u zemljama kao što su Njemačka i Grčka. Ovaj sloj je definisan kao populacija čija plata iznosi između 80 i 120 odsto prosječne plate. Najjača srednja klasa postoji u Danskoj (40% domaćinstava) i Švedskoj (39% domaćinstava). Najslabija je u Letoniji (23%) i Litvaniji (24%).
“Zemlje u kojima je srednji sloj jak katakteriše veliki broj zaposlenih odraslih osoba u domaćinstvima, kao i povećanje broja domaćinstava sa dvoje zaposlenih", rekao je Danijel Von-Vajthed, stručnjak ILO i urednik istraživanja. Kao primjer on navodi Španiju gdje se srednji sloj povećavao velikom brzinom od 80-ih godina – zahvaljujući ogromnom povećanju broja žena na tržištu rada.
Statistike (uzalud) “popravlja" starost zaposlenih
“Sada jedna plata često nije dovoljna za ostanak u srednjem sloju", dodaje Von-Vajthed. Studija pokazuje i da se prosječna plata kojom se definiše srednji sloj smanjila za vrijeme ekonomske i finansijske krize, posebno između 2008. i 2011. godine. No, erozija tog sloja je bila uočljiva i prije krize, posebno u Njemačkoj (smanjenje od 3% godišnje), ali i u Luksemburgu, Holandiji, Grčkoj, Velikoj Britaniji, pa čak i u Danskoj. Veliki broj radnika u ovim zemljama je dospio u grupe sa manjim platama.
U studiji se navodi i da je stopa zaposlenosti starijih zaposlenih (između 55 i 64 godine) porasla sa 38,4% (2002) na 51,8% odsto (2014) – u većini evropskih zemalja je povišena starosna granica za odlazak u penziju pomogla da se produži pripadnost srednjem sloju.
ILO traži “Evropu"
Do erozije srednjeg sloja je doveo niz faktora koji variraju od zemlje do zemlje. U nekim zemljama se smanjio broj zaposlenih u javnom sektoru. Uopšte: javni sektor više nije kao nekada garancija stalnog i stabilnog zaposlenja, pa rad u tom sektoru samim tim nije – kao nekada – garancija pripadnosti srednjoj platnoj grupi. U nekim je povećan sektor niskog dohotka. Јedno je, međutim, sigurno: u državama sa stabilnom industrijom, veća je i stabilnost srednje klase, što se pokazalo u Holandiji, Švedskoj, Belgiji i Francuskoj.
Međunarodna organizacija rada, nažalost, ne zna da postoji i Evropa van Evropske unije. Njena studija (i knjiga) obuhvata samo zemlje i stanovnike EU, mada naslov knjige glasi: “Nestajuća evropska srednja klasa? – Dokazi iz svijeta rada" („Europe's disappearing middle class? Evidence from the world of work”). Јedna predstavnica njemačkog ogranka ILO je na upit novinara DW o toj zamjeni imena izrazila žaljenje konstatujući da se "zasada, pošto je knjiga već odštampana, ništa ne može učiniti kako bi zbunjujući naslov bio ispravljen“.
Izvor: Dojče vele