Skupština srpskog naroda BiH postavila temelj današnje Srpske
Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Nedeljko Čubrilović ističe da je Ustavom Srpske Republike BiH, kasnije Republike Srpske, uspostavljena i potvrđena Republika Srpska, u kojoj su svi građani ravnopravni i slobodni i koja može stupiti u zajednice sa državnim tvorevinama drugih konstitutivnih naroda u BiH.
- Kao osnovni akt nove države, donesen u početnoj fazi njenog konstituisanja, Ustav je imao za cilj uspostavljanje temelja ustavnog i pravnog sistema, a ne akta kojim se vrše promjene u postojećem, već konstitutivnom, zaokruženom i izgrađenom sistemu - rekao je Čubrilović Srni.
Prema njegovim riječima, Ustav kao najviši konstitutivni pravi akt, utvrdio je tip uređenja i vladavine, sistem organizacije vlasti, te sve druge poluge sistema.
On podsjeća da je od stvaranja Republike Srpske i njene ustavnosti, Ustav mijenjan i dopunjavan 17 puta i da su donesena 122 amandmana.
- Ustavom je utvrđeno da se uređenje Republike temelji na garantovanju i zaštiti ljudskih sloboda i prava u skladu sa međunarodnim standardima, obezbjeđivanju nacionalne ravnopravnosti i zaštite vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda... Zatim na socijalnoj pravdi, vladavini prava, tržišnoj privredi, višestranačkom sistemu, parlamentarnoj demokratiji i podjeli vlasti, slobodnim izborima, lokalnoj samoupravi i zaštiti prava etničkih grupa i drugih manjina - napominje Čubrilović za Srnu.
On naglašava da je Republika Srpska prvobitno bila država sa punim unutrašnjim kapacitetom, te od 1992. do 1995. godine partner u međunarodnim mirovnim pregovorima, iako nije faktički bila međunarodno priznata.
- U Dejtonu je Republika Srpska svoj suverentitet unijela u državnu zajednicu BiH. Postojeći Ustav BiH pruža dovoljno mogućnosti da ova zemlja bude Funkcionalna, demokratska i moderna država, te da kao takva može da uđe u evropske integracije. Upravo zbog toga Srpska prihvata samo onu BiH koja je potvrđena izvornim Dejtonskim mirovnim sporazumom i koja uvažava Srpsku, kao jedan od dva ravnopravna entiteta u BiH - kaže Čubrilović.
Profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Banjaluci Mile Dmičić ističe da su do kraja 1995. godine, odnosno do usvajanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, u procesu stvaranja Republike Srpske, doneseni značajni konstitutivni akti -državotvorni dokumenti, među kojima je odluka o osnivanju Skupštine srpskog naroda u BiH.
On je podsjetio da su ovu odluku 24. oktobra 1991. godine donijela 84 narodna poslanika koja su izabrana na neposrednim parlamentarnim izborima u jesen 1990. godine.
Dmičić kaže da je donesena odluka o ostajanju srpskog naroda BiH u zajedničkoj državi Јugoslaviji: "Ovu odluku je donijela Skupština srpskog naroda u BiH 24. oktobra 1991, a građani su je potvrdili na referendumu 9. i 10. novembra iste godine".
Zatim je, navodi Dmičić, donesena Deklaracija o proglašenju Republike srpskog naroda BiH.
- Skupština srpskog naroda u BiH donijela je, 9. januara 1992. godine, Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH. Proglašenjem Republike formalno-pravno nastala je nova država čiji je faktički proces konstituisanja nastavljen. Deklaracijom je utvrđeno da će se teritorija razgraničiti mirnim putem uz uvažavanje etničkih, istorijskih, pravnih, kulturnih, ekonomskih, geografskih, komunikacionih i drugih kriterijuma, uz uvažavanje međunarodnog prava - nalašava Dmičić.
On podsjeća da je, nakon navedenih dokumenata, donesen prvi Ustav Srpske Republike BiH, kasnije Republike Srpske.
- Svaki narod, pa tako i srpski, ima prirodno i neotuđivo pravo na samoopredjeljenje, samoorganizovanje i udruživanje. Stvarajući na toj osnovi samostalnu i demokratsku državu, zasnovanu na vladavini prava, Skupština srpskog naroda u BiH, 28. Februara 1992. godine, donijela je Ustav Srpske Republike BiH --Ustav Republike Srpske - naglašava Dmičić.
On je napomenuo da je na ovaj način formalnopravno nastao državnopravni subjekt srpskog naroda, jer su sa proglašenjem Republike već postojala tri elementa neophodna za njeno postojanje - teritorija, iako još neomeđena, stanovništvo i organizacija državne vlasti.
- Ustavom je uspostavljena Republika Srpska kao država srpskog naroda i građana koji u njoj žive, u kojoj su svi građani ravnopravni i slobodni. Ustav, kao najviši konstitutivni pravni akt države, utvrdio je sve bitne elemente države oblik državnog uređenja, oblik vladavine, sistem organizacije vlasti, prava i dužnosti građana, lokalnu samoupravu.... - rekao je Dmičić.
On kaže da je istog dana kada i Ustav usvojen i Ustavni zakon za sprovođenje Ustava Republike Srpske.
- Donošenje ustavnog zakona je uobičajeno prilikom donošenja ustava, jer se njime propisuje način sprovođenja ustava i njegovog stavljanja u funkciju - zaključuje Dmičić.
Ustav Republike Srpske spada u red srednje dugih ustava sa 140 članova, jer se kratkim ustavom smatra svaki ispod 100 članova, srednje dugim od 100 i 200 članova i dugim više od 200 članova, što je u granicama najvećeg broja ustava u svijetu.
Izvor: SRNA