Aranđelovdan

Arhanđeli su bili starješine i predvodnici anđela. Najpoznatiji arhanđeli su Mihailo i Gavrilo. Arhanđel Mihailo prvi je među anđelima, u narodu, poznat kao izvršilac božje volje u čovjekovom sudnjem času. On “uzima” dušu, upoređuje joj dobra djela i grijehove, te prevagom jednih ili drugih odmjerava nagradu ili kaznu, pa šalje dušu u raj ili pakao. Zato se na ikonama, arhanđel Mihailo predstavlja sa terazijama u lijevoj i ognjenim mačem u desnoj ruci. Simbol je pravičnosti i nepotkupljivosti, a negdje ga zovu i „dušovadnik“.
Arhanđel Mihailo slavi se u jesenji Aranđelovdan, 21.11. a Gavrilu je posvećen ljetnji Aranđelovdan 26.jula. Pošto su arhanđeli besmrtni sveci, odnosno, ni rođeni ni umrli, slavari za Aranđelovdan obično ne spravljaju žito. Ali i pripremanje žita za ovu slavu nije pogrešno i mimo običaja, jer se ono ne daje za dušu svetaca, već za duše upokojenih predaka. U narodu su poznata imena Aranđel i Ranđel i prezimena Aranđelović i Ranđelović. Aranđelovac je dobio ime po arhanđelu Gavrilu, kome je posvećena mjesna crkva, zadužbina knjaza Miloša. Današnji praznik opisuju mnoga vjerovanja i običaji.
Srpska pravoslavna crkva i vjernici, kao što već rekosmo, danas slave svetog arhanđela Mihaila ili Aranđelovdan, koji je u Srbiji, prema broju vjernika koji ga slave, na drugom mjestu, poslije svetog Nikole. Praznik je ustanovljen u vrijeme rimskog pape Silvestra Prvog i aleksandrijskog patrijarha Aleksandra, a opisuju ga mnoga vjerovanja i običaji. Poslušajte neka od njih:
Aranđelovdan je i esnafska slava vrećara.
Ovoga dana svaki domaćin mijesi kolač (leturgiju), i na ručku okadi i presiječe za zdravlje stoke.
Vjeruje se da arhanđel Mihailo obilazi bolesnike. Prema vjerovanju, ako im stane više glave, bolesnik će ozdraviti, a stane li bolnome kod nogu, dani su mu odbrojani.
Vjeruje i da arhanđel Mihailo vucima zatvara čeljusti i ostavlja tajne znake kojima zvijeri ne smiju da priđu, pa tako štiti čobanska stada.
U istočnoj Srbiji vjeruje se da je arhanđel Mihailo najodaniji Bogu.
Arhanđeo Mihailo je, prema vjerovanju, „živi svetac“, sjedi na Mjesecu i gleda šta ljudi rade, a povremeno i silazi među njih. Zbog vjerovanja da je živ svetac, neki slavari za taj dan ne kuvaju žito.