Јovanjdan

Naziva se Saborom Sv. Јovana Krstitelja i nerazdvojiv je sa jučerašnjim Bogojavljenjem. Zaharije i Јelisaveta, „pravedni pred Bogom”, u starosti su dobili sina Јovana, od anđela najavljenog kao “velikog pred Bogom”, koji će mnoge obratiti vjeri. Ostavši rano bez roditelja, cijeli život je proveo u pustinji, oskudno se hraneći. Svoju propovijed je počeo pozivom na pokajanje, krštavao je mnoge, upozoravajući na pogubnost grijeha. Nije se plašio da to izrekne i vladaru, zbog čega je mučenički postradao. Mnoštvo srpskih porodica slavi ga kao krsnu slavu. Slavili su ga i mnogi zanati i esnafi. Sveti Јovan je širom svijeta zaštitnik krojača, kožara, krznara, gostioničara, nožara, zatvorenika, osuđenika na smrt, kao i pjevača i muzičara. Kod našeg naroda je i pokrovitelj kumstva i bratimstva. U svakom hramu nalazi se njegov lik. Na prastarim vizantijskim ikonama oslikan je sa krilima.

Kumstvo i pobratimstvo naš narod posebno cijeni i bez njih se ne može u potpunosti razumjeti ni srpsko nacionalno biće. Ovo duhovno srodstvo oličeno je u Svetom Јovanu, jer je on kum Božji. Naš narod smatra da je i duhovno (negdje se kaže i vještačko) srodstvo nešto jače od srodstva po krvi ili mlijeku, pa je to iskazao i svojim brojnim umotvorinama. Zato je Sveti Јovan u naročitom poštovanju, pa se, osim u obredima koji se dotiču kumstva i pobratimstva, često pominje i u zakletvama i kletvama. U pravoslavnoj crkvi je Sveti Јovan uzdignut nad ostalim svecima, što se najbolje vidi iz činjenice da su od petnaest velikih praznika dva posvećena njemu (uz sedam Hristovih, pet Bogorodičinih i jedan apostolski). U narodu je, međutim, više njegovih praznika, i ovaj svetac je u narodnoj tradiciji dobio svojevrsnu biografiju, pa se, u skladu sa tim i različito naziva: Јovan Krstitelj, Јovan Preteča, Јovan Glavosijek, Јovan Svitnjak, Јovan Narukvičar, Јovan Metlar, Јovan Biljober, Јovan Pilodjelac, Јovan Grmodol...U novoj godini, prema narodnom vjerovanju, krštavanja i vjenčanja mogu da se obavljaju tek od današnjeg dana, jer to je uistinu-dan kumstva. U crkvi se danas praznuje Sabor Svetog Јovana Preteče i Krstitelja, u spomen toga što se glavna uloga ovoga svetitelja odigrala na Bogojavljenje. U narodu je to bilo propraćeno nizom vjerovanja, a među obredima se izdvaja nošenje ikona na izvor i rijeku, gde su ih umivali ili prali. Ovoga dana je bio zabranjen svaki posao. Vjerovalo se da će se oduzeti ruke i noge onome ko to prekrši. U nekim krajevima se nije radilo ni sutradan, pa se ovo narodno praznovanje tako i zvalo: Sutradan.