Kosa Varcarka

Kosa Varcarka je najpoznatija kosa za košenje trave u bivšoj Јugoslaviji, ali i svijetu. Kovači koji su stvarali ovu britku i nelomljivu kosu živjeli su u Varcar Vakufu (današnjem Mrkonjić Gradu). Najpoznatije porodice, koje su stotinama godina prenosile majstorluk kovanja i kaljenja kose Varcarke su starosjedioci Varcar Vakufa. U knjizi “Mrkonjić-Grad”, Ivan Lovrenović ovako opisuje kovački zanat: “Kovački zanat, koji će do dana današnjega obavijati krugom tajnovitog majstorstva mnoga koljena...a zvonku savršenost kose varcarke pronijeti do crnogorskih krševa i mađarskih ravnica, uobličio se, izgleda, u srednjem vijeku. Taj zanat koji traje, uz krize i poteškoće, i danas, podmirivao je i sve ostale potrebe vezane uz gvožđe: noževi (šklopci i handžari), kosiri, srpovi, grebena, sjekire, motike, kosački pribor, lemeši, plugovi, grifovi i čavli, gvožđa za divlje životinje itd. Nekada je Varcar Vakuf odjekivao od čudnih zvukova kovačkih čekića i nakovanja. Na malenom prostoru "ugnijezdilo" se desetak takvih zanatskih radionica. Danas više nema kovačkih mješina, hamera, i ne izviruju više garava kovačka lica. Brojna usta su kovačke ruke hranile i othranile. Kose varcarke su bile simbol života mnogih familija, i generacijama su značile život i budućnost. Varcarka kosa je bila poznata po cijeloj ondašnjoj Јugoslaviji, čak i vani. Bila je simbol prepoznatljivosti Mrkonjić Grada iz godine u godinu, iz generacije u generaciju.