SVILEN KONAC | 02/10/2017 | 14:54

Mjesec oktobar

Oktobar je deseti mjesec u godini i ima 31 dan. Ime mu je latinskog porijekla, okto - znači osam. Kod Rimljana je on do 46. godine prije Hrista, tj. do julijanske kalendarske reforme, bio osmi mjesec, jer je godina počinjala prvim danom marta...

Kod Srba, Rusa, Bugara, Slovaka i Slovenaca nosi naziv oktobar, a kod Hrvata je listopad. Kod Poljaka je pazdjerznik, kod Čeha rijen, kod Ukrajinaca žovten, kod Bjelorusa kastričnik. Kod Srba u starini ovaj mjesec nazivao se listopad, šumopad i mitrovski mesec. U pravoslavlju, po Јulijanskom kalendaru, tokom oktobra, 27-og dana, jedini praznik obilježen „crvenim slovom“ jeste prepodobna Paraskeva - Sveta Petka. Sedmog, u subotu, su miholjske zadušnice. Praznik Majke Božje-Pokrov Presvete Bogorodice je 14. oktobra. Tokom mjeseca, slave se kao krsne slave: Sveti velikomučenik Јevstatije Plakida (3), Začeće Svetog Јovana Krstitelja (6), Sveti apostol i jevanđelist Јovan Bogoslov (9), Miholjdan ili Prepodobni Kirjak Otšelnik (12), Sveti apostol Toma-Tomindan (19), Sveti mučenici Sergije i Vakho-Srđevdan (20) i posljednjeg dana mjeseca Sveti apostol Luka. Od srpskih svetitelja ovog meseca pominju se prepodobni Simon (kralj Stefan Prvovjenčani), kralj Vladislav i prepodobni David-unuk Nemanjin Dimitrije, despot Stefan Štiljanović i supruga Јelena, despot Stefan Slijepi-Branković, Sveta novomučenica Zlata Meglenska i Sveti Petar Cetinjski. Kod rimokatolika oktobar je posvećen Svetoj krunici-molitvi Majci Božjoj na brojanice, a praznik Presvete Bogorodice od krunice-Rozarija je 7. oktobra i uveden je 1573. u čast sjećanja na pomorsku bitku kod Levanta, gde je hrišćanska flota pobijedila tursku. Protestanti svijeta 31.oktobar slave kao Dan reformacije u sjećanje na 95 teza Martina Lutera, koje je toga dana prikovao na vrata vitenberške katedrale, što se smatra početkom ovog vjerskog pokreta. Istog, posljednjeg dana mjeseca, na Zapadu obilježava se Dan vještica-Helovin, koji je paganskog porijekla. Oko praznika Miholjdana bude još lijepih dana, smatra se da ih ima dvanaest, što naš narod naziva miholjskim ili sirotinjskim, babljim ljetom. Naš narod vjeruje da poslije lijepe jeseni dolazi jaka zima i rodna iduća godina. Bijeli, snježan oktobar predskazuje zelen februar i obratno. Ako lišće opadne ranije, ranije će doći i zima. Ako u oktobru ima magle, biće mnogo snijega. Ako prvi snijeg, pak, padne na blato, biće blatnjava cijela zima. Ako padne na smrznuto, biće bogata godina. Mjesec oktobar slikovito opisuje i sljedeća narodna izreka: “Što se list duže drži, to se zima dalje pruži”.