latinica  ћирилица
SVILEN KONAC | 19/10/2017 | 08:17

Sombor

Vi ste, dragi moji, iz poznate pjesme “U tem Somboru” saznali da u njemu “svega ima do istina”. Istina je, ipak, drugačija. Sombor je čuven još po nečemu...

U tem Somboru se još uvijek održao liciderski zanat. Ljudi se ovim zanatom bave od kada se zna za med i brašno-osnovne sastojke medenog tijesta, stoga je ovaj zanat veoma star. Najveće radionice za proizvodnu medenjaka su postojale u starom Egiptu. Prilikom istraživanja piramida često su pored sarkofaga pronalaženi medenjaci i kalupi za izradu medenjaka u raznim oblicima (životinja, čoveka, nebeskih tijela, oružja i sl.). Iz Egipta, liciderski zanat u Evropu su prenijeli Rimljani. Svoj procvat ovaj zanat doživljava u vrijeme Austo-Ugarske monarhije. U Somboru je između dva svjetska rata postojalo osam licidera. Licidersku radnju Stevana Јanovića otvorio je 1911. godine njegov deda koji je četiri godine učio zanat i četiri godine “krao zanat” kod drugih mastora. Zanat su naslijedili otac i stric Stevana Јanovića. Samostalni posao Stevan Јanović započeo je 1974. godine. Tradiciju zanata nastavio je i njegov sin. Liciderski zanat je postao zanat u izumiranju jer se sve radi ručno i svaki proizvod iziskuje mnogo vremena. Proizvodi radnje se prodaju širom sveta. Velika medena srca su unikatna. Ukoliko budete imali priliku probajte i još jedan somborski specijalitet-čuveni somborski sir. U prošlosti se somborski sir proizvodio od isključivo ovčijeg, a danas, od mješavine kravljeg i ovčijeg mlijeka, po tehnologiji koja se čuva kao tajna. Tajnu pripremanja somborskog sira domaćice nisu prenosile kćerkama, jer će se ona udati i tajnu odnijeti iz svog doma, već snajama da bi se tajna sačuvala u porodici. Somborski trgovci su u 19. vijeku somborski sir nosili na pijace svih većih gradova tadašnje Austro-Ugarske, a jeo se i na Bečkom dvoru. Proizvodnja somborskog sira, prilagođena industrijskoj tehnologiji, otpočela je 1949. godine. Somborski sir predstavlja jedini priznati sir od strane Svjetske mljekarske organizacije kao autohtoni sir sa prostora bivše Јugoslavije. Sombor je još 1885. godine dobio pravilnik o fijakerskoj službi. Za članove udruženja fijakerista i za stranke koje su prevožene bio je važeći dokument. Fijaker plac na Trgu Republike ima zasađena 24 bođoša, s obzirom da se taj broj mogao smjestiti da bi svaki fijaker imao svoj hlad pod drvetom. Danas, na ulicama Sombora postoji jedan fijaker. I danas, kada se neko provoza fijakerom pleni poglede ostalih, a u ritmu kopita kao da ih prati poznata melodija “Fijaker stari, ulicama luta...”. A Sombor je poznat još po nečemu. U njemu je nastala najveća i najteža razglednica na svijetu. Razglednica izrađena od keramike u tehnici reljefnog kolaža, teška preko 160 kg, predstavlja reakciju na zloslutne događaje iz bivše SFRЈ i na poljuljane odnose između čoveka i prirode. Autor razglednice Peter Gelenčer radio je na razglednici od 1999. do 2003. godine, a prikazao je uži centar grada Sombora. U sliku su ugrađeni keramičke pločice, mesing, olovo, bakar, čelik, mermer, meci, geleri... Poslednji korak koji se čini da bi razglednica ispunila svoju misiju je slanje u Ujedinjene nacije sa ciljem da posluži kao opomena i inspiracija ljudima koji odlučuju o budućnosti planete Zemlje i njenih stanovnika. Razglednica se od 2005. godine nalazi u Republičkoj skupštini u Beogradu.