Novembar

Novembar je jedanaesti mjesec u godini i ima 30 dana. Njegov naziv u prevodu bi značio da je deveti mjesec, jer je u prvobitnom rimskom kalendaru godina počinjala od marta. Kod Srba se ovaj mjesec nekada nazivao rudenom, studenom i mratnjim mjesecom. Rusi, Slovenci, Slovaci, Bugari, Makedonci zovu ga kao Srbi novembar. Hrvati ga nazivaju studeni, a Poljaci, Ukrajinci i Česi listopad. Tokom novembra ima mnogo crkvenih praznika, koji se proslavljaju i kao krsne slave. Zapovjedni su praznici Sveti velikomučenik Dimitrije - Mitrovdan (8. novembra) i Sveti arhanđel Mihailo (21). Nezapovjedni praznici, koji se proslavljaju takođe kao slave su: Sveti Avramije Zatvornik (11), Sveti Kozma i Damjan-Vračevi (14), Đurđic (16), Sveti. mučenik Mina (24), Sveti Јovan Milostivi (25), Sveti Јovan Zlatousti (26), Sveti apostol Filip (27) i Sveti apostol Matej (29). Od srpskih svetitelja prvog dana novembra slave se prepodobni Јovan Rilski i Prohor Pčinjski, a Ilarion Meglenski i Visarion- trećeg. Sveti Arsenije Sremac se proslavlja desetog, Teoktist (kralj Milutin ) i Јelena dvanaestog. Sveti kralj Stefan Dečanski-Sveti Mrata, koji se slavi u dosta porodica kao slava, dvadeset četvrtog. Zadušnice su u subotu 04. novembra, pred Mitrovdan i zato se nazivaju Mitrovskim. Božićni post počinje kao i uvijek, sutradan po prazniku Svetog apostola Filipa, 28. novembra, kada su i Božićne poklade. Mitrovdan je za naš narod oduvijek bio značajan praznik, jer su tog dana isplaćivani radnici, završavani poslovi, svođeni računi. I hajduci su se povlačili na taj dan kod svojih jataka, da prezime. Kod Srba postoji vjerovanje da, ako grmi u novembru, to predskazuje rodnu godinu. Ako bude mnogo snijega na Svetog Arhanđela, to će biti više berićeta dogodine. Novembarski snijeg njivama koristi više nego đubrivo.

Mitrovdanske zadušnice uvijek padaju u subotu pred Mitrovdan. Srbi su ih primili od Rusa, a Ruska crkva je ustanovila ovaj dan u 14. vijeku, nakon Kulikovske bitke, gdje su Rusi ostvarili pobjedu. Vojskovođa Dimitrije Donski je zamolio Svetog Sergija Radonješkog da održi pomen palim vojnicima i da se to čini svake godine tog dana. Vremenom to je postao Dan pominjanja svih upokojenih, ne samo vojnika. U nekim srpskim krajevima vjeruje se da se ovog dana zatvaraju grobovi, koje je otvorio Sveti Petar na Duhovske zadušnice, te ih nazivaju zatvornim zadušnicama. U istočnoj Srbiji se na Mitrovdanske zadušnice ne radi ništa s vunom, makaze za striženje su zatvorene, da bi se zatvorile vučje čeljusti. I na ove, kao i na druge zadušnice, pohode se grobovi najbližih, drže se pomeni i parastosi i dijeli se hrana za dušu.