Sjećanje na bitku za Košare- neispričana ratna priča iz 1999.
Košare su naziv karaule na jugoslovensko-albanskoj granici na Јuničkim planinama, koje se nadovezuju na Prokletije. Nadmorska visina na tom području dostiže 2.000 metara, predio je šumovit. Prema podacima penzionisanog general-potpukovnika Ljubiše Stojimirovića, koji je u vrijeme rata bio načelnik Štaba Treće armije Vojske Јugoslavije, žestoke borbe na Košarama obuhvataju period od 9. aprila pa do sredine maja 1999. godine i vođene su na frontu širine četiri kilometra.
– Početkom aprila govorilo se o takozvanom uskršnjem primirju, obustavljanju borbenih dejstava i davanju šanse pregovorima. Međutim, 9. aprila, baš na Veliki petak, OVK uz podršku NATO-a i regularne vojske Albanije pokreće napad da bi prodro u dubinu prostora Kosova i Metohije, s namjerom da se presječe komunikacija Peć–Đakovica–Prizren, razdvoje naše snage i spoji s grupom Ramuša Haradinaja na području Јablanice. Napad je počeo snažnom artiljerijskom pripremom, granatiranjem karaule Morina. To je trebalo da bude varka, da pomislimo da će tu uslediti pešadijski napad. Do napada pješadije je došlo, ali na području susjedne karaule Košare. U dubinu naše teritorije nisu ušli više od 500 metara. Naše snage su bile na nižim položajima, što je veoma teška situacija za odbranu. U teško prohodnom okruženju nismo mogli da koristimo borbenu tehniku. Imali smo logističke probleme, nije bilo jednostavno snabdijevati vojsku na položaju visoko u planinama. Neprijateljskim snagama je u tom smislu bilo lakše, odmah preko granice nalazi se područje grada Tropoja" – objašnjava Stojimirović.
On procenjuje da je u borbama na Košarama angažovano oko 15.000 pripadnika OVK, uz podršku avijacije NATO i regularne vojske Albanije, prije svega artiljerije kalibra 105 i 155 milimetara. Granicu SR Јugoslavije branili su pripadnici 125. motorizovane brigade i delovi 63. padobranske i 72. specijalne brigade.
– Kada je počeo snažan napad iz Albanije u rejonu Košara, jedan naš vodnik, po ranijem dogovoru, pri povlačenju je minirao i zapalio karaulu. Naše snage povukle su se samo nekoliko stotina metara niže i tu uspostavile odbranu. Napad je slomljen i ta linija se minimalno pomjerala napred-nazad. NATO avijacija je stalno napadala naše snage, jednom prilikom 42 projektila pala su na prostor dužine dva kilometra i tom prilikom poginulo je 12 naših saboraca – objašnjava penzionisani general-major Dragan Živanović, ratni komandant 125. motorizovane brigade.
Ova jedinica poslije mobilizacije imala je oko 7.000 vojnika, bila je naoružana tenkovima T-55 i artiljerijom kalibra 122 i 90 milimetara. Uz vojnike na redovnom odsluženju vojnog roka, u njoj su bili rezervisti s područja Kosmeta, Kraljeva, Vrnjačke banje i Trstenika. U ratu su poginula 62 pripadnika ove jedinice.
– Povrh svega, sve do maja u planinama je bilo snijega. Uz svu opasnost od neprijatelja, našim vojnicima je prijetilo i smrzavanje. A bilo je onih koji su položaj u snijegu držali i po 48 sati – ističe Živanović.
Pukovnik u penziji Vidoje Kovačević, u vrijeme rata major na dužnosti načelnika Štaba 63. padobranske brigade, neposredni je učesnik borbenih dejstava na Košarama.
– Naše i njihove linije su bile tako blizu, isprepletane u šumi, čak i na svega deset metara – kaže Kovačević koji je i teško ranjen u ovim borbama.
Njegovi saborci su dali sve od sebe da ga spasu. Nosili su ga kilometrima, a evakuacija ranjenika na rukama, kaže Kovačević, jedna je od najtežih situacija za vojnika u ratu, psihofizički iscrpljujuća. Vukli su ga niz planinu u šatorskom krilu, nosili na improvizovanim nosilima. Stigli su do bolnice u Đakovici, a odatle je Kovačević prevezen u bolnicu u Prištini.
– U Prištini je bila dežurna ekipa kardiovaskularnih hirurga iz Beograda, operisao me je dr Goran Vučurović. Zatim su me prevezli u Niš, pa u Beograd, na VMA – objašnjava Kovačević koji je u borbi na Košarama ostao bez levog oka i izgubio je osećaj u levoj ruci, a s bolničkog liječenja otpušten 29. novembra 1999. godine.
-------------------------------------------------------------------------
Poginuli u francuskim uniformama
Vidoje Kovačević kaže da je na Košarama lično video dva poginula Crnca koji su se borili na strani OVK. „Bili su u maskirnim uniformama, na rukavima su imali francuske oznake”, svjedoči Kovačević.
-------------------------------------------------------------------------
Dobrovoljci iz Rusije
Na srpskoj strani borili su se dobrovoljci iz inostranstva, među kojima je najviše bilo Rusa. „Sećam se Stanislava, nekadašnjeg vojnog lekara, kapetana sovjetske armije. Tokom tranzicije napustio je vojsku, ali se 1999. javio kao dobrovoljac. Poslali su ga na Košare. Htio sam da radi u našem sanitetu, ali je on to odbio i ostao na prvoj liniji kao običan vojnik. Preživeo je rat”, kaže Dragan Živanović.