Obilježavanje 25 godina Ustava Srpske-temelja današnje Republike (VIDEO)
Ustav je 28. februara 1992. jednoglasno usvojila Skupština srpskog naroda u BiH, koja je ranije, 9. januara, donijela Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda BiH.
Јednoglasno usvojen na temeljima Deklaracije o osnivanju, prvi Ustav Republike Srpske garantovao je punu ravnopravnost i jednakost naroda i građana Republike. Kao najviši konstitutivni pravni akt utvrdio je tip uređenja, sistem orgnizacije vlasti i sve druge poluge sistema, a istog dana donesen je i Ustavni zakon koji je omogućio njegovu primjenu i funkcionisanje same Republike u njenom začetku. Svemu je prethodila februarska konferencija o BiH.
- Tada smo već imali konture da bi trebalo da imamo svoj entitet i shodno tom dogovoru mi smo donijeli Ustav s namjerom da spriječimo da odvoje BiH od Јugoslavije. To je znači bio iznuđen potez, kaže Momčilo Krajišnik, prvi predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske.
Da je Ustav donesen s prvobitnom namjerom da se spriječi prerano priznanje BiH i da se međunarodni faktori upozore i urazume da počnu da vode ozbiljne razgovore o unutrašnjem uređenju BiH, jer ono koje je postojalo po Ustavu BiH iz 1974. ije moglo održati unutrašnji mir i nacionalnu ravnotežu, potvrđuje i jedan od njegovih kreatora Radomir Lukić.
- To je bio vrhunac za koji smo smatrali da neće biti primjenjen, međutim istorijske okolnosti su od tog događaja krenule u drugom pravcu i smjeru i on je, kao što vidite, već 25 godina temelj ustavnosti u Republici Srpskoj, ističe Radomir Lukić, dekan Pravnog fakulteta Istočno Sarajevo.
- Hoću radi istorije da kažem, tog datuma smo mi donijeli Ustav, a proglasili smo ga 27. marta na posljednjoj sjednici Skupštine prije rata, dodaje Krajišnik.
Prvi ustav, koji je imao sva obilježja demokratskog, narodnog ustava na snazi je i danas, ali sa brojnim izmjenama i dopunama.
Dio odredbi je rađen autonomno u Narodnoj skupštini, dio je nametala međunarodna zajednica. Među izmjenama su i one koje su se odnosile na ograničavanje nadležnosti Srpske u korist zajedničkih organa BiH, kao i uspostavljanje Vijeća naroda. Ipak, ključna i najozbiljnija izmjena bila je 95.
- Do 95. godine to je bio ustav de fakto samostalne države koja nije dobijala široko međunarodno priznanje, a od 95. godine to je ustav jedne od dvije federalne jedinice BiH, koja je, kad je u pitanju njeno državno uređenje jedna mješavina značajnih federalnih, ali i značajnih konfederalnih elemenata, navodi Lukić.
Sa 140 članova, Ustav Republike Srpske spada u red srednje dugih ustava.