Bratunac: Predstavljena knjiga "Bitka za Srebrenicu-rat za civilizaciju"
Direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Milorad Kojić istakao je da je veoma značajno istaći da Srbi ovdje traže samo istinu, odnosno da su tokom rata i oni stradali, te da ova knjiga bude realno sagledana i prihvaćena jer vodi ka pomirenju.
- Ova studija je jedan od međunarodno prihvaćenih mehanizama za vansudsko dokazivanje istine i autor je nastojao, što je u velikoj mjeri i uspio, da koristeći brojna dokumenta cjelovito sagleda srpska i bošnjačka stradanja u Srebrenici i oko nje - rekao je Kojić.
Koliko je važno istražiti istinu o dešavanjima u Srebrenici i demantovati narativ koji govori samo o bošnjačkim žrtvama potvrđuju dokumentovani podaci o stradanju 2.679 Srba u ovoj regiji, za šta je osuđen samo jedan Bošnjak na 10 godina zatvora, dok su za stradanje srebreničkih Bošnjaka osuđena 53 Srbina na 730 godina robije.
On je rekao da je knjiga dokumentarno djelo nastala kao plod autorovog dugogodišnjeg rada na traženju nestalih u BiH i istraživanja dokumentarne građe bošnjačko-muslimanske provinijencije.
Knjiga se sastoji od 30 poglavlja koja čine tri cjeline, i to period od početka rata do jula 1995. godine, zatim juli te godine i analiza događaja u Srebrenici nakon rata.
On je zahvalio autoru knjige, opštini Bratunac, Udruženju logoraša regije Birač, bratunačkoj Boračkoj i Organizaciji porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila, Udruženju porodica nestalih Bratunca koji su pomogli Republičkom centru da organizuje ovu promociju.
Recenzent Goran Latinović rekao je da je knjiga odgovor na zapadni narativ i negiranje istorijskog postojanja Srba zapadno od Drine i jednostranog prikazivanja istorije i ratova devetesetih godina prošlog vijeka nakon raspada Јugoslavije.
Latinović, koji je profesor sa banjalučkog Univerziteta, kaže da knjiga malim dijelom govori o nekažnjenim zločinima za ubistvo oko 2.000 Srba na početku i tokom rata na području Srebrenice, Bratunca i Zvornika, što je bio nastavak ustaških zločina iz Drugog svjetskog rata.
Njegovo mišljenje je da je bitka za Srebrenicu bila i bitka za odbranu Bratunca i Zvornika od pripadnika muslimanske 28. divizije koja je stalno pravila diverzije iz Srebrenice, zaštićene zone UN koja nikad nije demilitarizovana.
U slučaju događaja i pada Srebrenice u julu 1995. godine i zločina koji su počinjeni, Latinović kaže da rukovodstvo Republike Srpske nikada nije naredilo ubistva i da su zapadne sile u tim događajima imale svoju posebnu ulogu i kasnije su te događaje predstavljale u skladu sa svojim interesima.
Scenario za žrtvovanje Srebrenice, prema riječima Latinovića, pripremilo je muslimansko rukovodstvo u Sarajevu. O tome govore brojni bošnjačko-muslimanski dokumenti na osnovu kojih je najvećiom dijelom knjiga nastala i ona demistifikuje neistine, insinuacije i jednostranu istorijsku sliku i narativ o tim događajima.
On kaže da su to nametnule zapadne sile, te istoričari iz Zagreba i Sarajeva neistinitim tvrdnjama o obimu i načinu stradanja srebreničkih Bošnjaka u julu 1995. godine.
Autor Dušan Pavlović je rekao da je Srebrenica jedna od najbolnijih tema posljednjeg rata u BiH, istakavši da se dugo bavio istraživanjem stradanja svih u BiH, a posebno svog srpskog naroda o čemu su u svijet poslate poluistine.
On je istakao da je ova knjiga nastala dugogodišnjim radom na traženju i ekshumacijama nestalih i proučavanju dokumenta, većinom bošnjačkih, a dijelom Vojske Republike Srpske i UNPROFOR-a koji je kao međunarodni vojni faktor bio u Srebrenici.
Govoreći o zauizimanju Srebrenice, Pavlović navodi da je do toga došlo nakon muslimanske ofanzive za deblokadu Sarajeva 16. juna 1995. godine, kada je njihovo rukovodstvo naredilo jedinicama u enklavama Srebrenica i Žepa da krenu sa diverzijama, što su oni i činili.
- Znalo se da se priprema ofanziva na Krajinu i odlučeno je da se oslobodi dio jedinica Vojske Republike Srpske koje su vezivane za enklave. Međutim, zbog slabog otpora krenulo se u potpuno oslobađanje te teritorije u kojoj je aktivni sastav 28. divizije takozvane Armije BiH brojao 6.000 dobro naoružanih vojnika, a u rezervnom sastavu bilo je još 7.000 vojnika u Srebrenici i oko 2.000 u Žepi. U napad je krenulo oko 1.500 srpskih boraca i ušli su bez većeg otpora u ovo mjesto - podsjetio je Pavlović.
On je naglasio da pri ulasku u gradić srpska vojska nije znala gdje su pripadnici 28. divizije i mislilo se da su se povukli u bazu UNPROFOR-a u Potočarima.
- Iz muslimanskih dokumenata se vidi da se ta divizija postrojila u selu Šušnjaru i odlučila se za proboj prema Tuzli jer im je potpuno izostala pomoć iz Sarajeva - rekao je Pavlović.
On kaže da je bošnjačka vojska ostavila i žrtvovala civile i uputila ih ka bazi međunarodnih snaga u Potočarima, što je neshvatljiv i nezabilježen slučaj u istoriji ratovanja, da se civili ostave na milost i nemilost i da budu maska ili žrtva za odstupnicu naoružanih vojnika.
Pavlović je navodio brojne primjere i načine stradanja vojne muslimanske kolone pri povlačenju kada je na različite načine poginulo više hiljada njihovih vojnika prilikom granitiranja Vojske Republike Srpske, međusobnih sukoba i obračuna, suicidima, ulaskom u minska polja u opštoj kolektivnoj panici koja je zavladala u drugom dijelu kolone u kojoj je bio rezervni sastav.
On kaže da je u proboju, prema bošnjačkim dokumentima, poginulo najmanje između 4.500 do 5.500 muslimanskih boraca ili više od dvije trećine aktivnog sastava.
- Neke grupe muslimasnkih boraca su zarobljene i, iako nikada niko iz rukovodstva Republike Srpske nije naredio da se zarobljenici ubijaju to se, ipak, desilo i to je zločin, dok je evakuacija oko 25.000 bošnjačkih žena i djece koju je obavila Vojska Republike Srpske svijetli primjer vojničkog odnosa prema civilima i zarobljenicima - istakao je Pavlović.
On ukazuje da su pojedinci odlučili da likvidiraju nekoliko većih grupa zarobljenika bez naredbe i da nikada nisu imali hrabrosti da kažu da su to učinili i za čiji račun, čime su nanijeli sramotu srpskom narodu i vojsci.
Pavlović ističe da je najmanje stradalih bilo na čelu kolone koja je imala obezbjeđenje, a sačinjavao ju je politički i vojni vrh srebreničke enklave.
Govoreći o stradanjima Bošnjaka u julu 1995. godine, Pavlović tvrdi da ih je najviše poginulo u borbama, ali da su svi nakon mjesec dana u Tuzli popisani kao nestali, dodavši da se ti podaci prikazuju jer se taj spisak pretvorio u spisak žrtava ratnih zločina koje se sahranjuju u Potočarima.
Prema Pavlovićevim riječima, svi ti nestali su ukopani u Potočarima kao borci sa šehitskim nišanima iznad grobova, što pokazuje da je riječ o vojnicima i da je Memorijalni centar u Potočarima potpuno vojničko groblje.
On ukazuje da su neki komandanti koji su poginuli na Baljkovici prilikom proboja srpske linije fronta bili prenešeni i sahranjeni u Federaciji BiH, da bi kasnije bili ekshumirani i ukopani u Potočarima.
- To sve ukazuje na manipulacije o načinu stradanju muslimanske vojne kolone u julu 1995. godine, jer tada nisu stradali bošnjački civili nego isključivo vojnici i to većinom u borbama i, nažalost, manji dio onih koji su bili zarobljeni, za šta se stidimo jer počinioci nisu još priznali da su to samoinicijativno postupili - zaključio je Pavlović.
Načelnik bratunačke opštine Nedeljko Mlađenović je naveo da ova knjiga objektivno sagledava dešavanja u Srebrenici i oko nje u toku i nakon rata.
- Ne želim umanjivati ničije žrtve, ali radi budućnosti i pomirenja na ovim prostorima potrebno je doći do istine o ratnim događanjima i zločinima kojih je bilo na svim stranama. Režiranje, istorijskih podataka i manipulacija žrtvama, što rade neka bošnjačka udruženja i institucije uz pomoć dijela međunarodne zajednice, ne može dovesti do istine i pomirenja - rekao je Mlađenović.
On je zahvalio svima koji govore istinu o Srebrenici jer to potvrđuje i srpska stradanja u ovom kraju.