Na Kosmetu ih je 250; SAD upozoravaju na džihadiste

Povratak bivših ratnika ISIS na Kosmet, prema riječima Štunija, predstavlja najveći bezbjednosni rizik u regionu, pošto vlasti u Prištini nemaju ni kapacitet ni političku volju da ih sankcionišu i kasnije resocijalizuju. Prijetnju ne predstavljaju samo muškarci, već i žene koje su indoktrinirane i obučene za terorističke akcije.

- Teritorija Kosmeta najviše je pogođena brojem povratnika sa ratišta u Siriji i Iraku. Od 460 bivših boraca ISIS, koliko ih se vratilo u zemlje zapadnog Balkana, čak 250 se nalazi na Kosovu i Metohiji. Prištini nedostaju finansije i stručnost kako bi ih držali pod kontrolom i zbog toga su oni jasna bezbjednosna prijetnja. Fokus ne bi trebalo da bude samo na borcima sa stranih ratišta, već i na ženama koje su takođe indoktrinirane tokom boravka u zonama konflikata. Osim toga, veliki problem su i djeca džihadista koja nemaju potrebnu rehabilitaciju, stručnu pomoć, ne idu u školu i s njima bi u budućnosti i te kako moglo da bude problema - kaže Štuni.

Prema njegovim riječima, problem ekstremista-povratnika nikako ne bi trebalo olako shvatiti.

- Nije isključeno da su postojala finansijska iskušenja za njihov odlazak na ratišta, ali to nisu obični plaćenici. Govorimo o ljudima koji veruju u ideologiju i spremni su da daju svoj život i žrtvuju se za tu ideologiju. To bi trebalo da nas natjera da shvatimo da to nije nešto što će samo od sebe nestati, to je gangrena koja je već uveliko prijeti balkanskom društvu - upozorava Štuni i podvlači da je riječ o ideologiji koja je preživjela mnoge bombaške napade, mnogo ratova, zatvora i logora. On smatra da je pomoć EU jedini izlaz iz trenutne situacije.

- Problem na Balkanu ne treba posmatrati izolovano i Evropska unija bi tu pomoć trebalo da shvati, ne kao nekakav ustupak Balkanu, već kao borbu za povećanje nivoa bezbjednosti u Evropi - naveo je Štuni.

Politički analitičar Dušan Јanjić ističe za Blic da su lokalna društva u regionu jako slaba da procesuiraju i resocijalizuju povratnika sa ratišta u inostranstvu.

- Kada to kažem, mislim na problem koji Albanija, BiH i Kosmet imaju sa povratkom džihadista. Prije nekoliko godina osujećen je napad na Visoke Dečane koji su planirali upravo bivši borci ISIS-a. To dovoljno govori kakvu opasnost oni predstavljaju. Pošto lokalne vlasti nemaju kapacitet da procesuiraju i resocijalizuju povratnike sa ratišta u inostranstvu, potrebna im je pomoć međunarodnih snaga u obavještajnom i svakom drugom pogledu - smatra Јanjić.

Stručnjak za bezbjednost DŽevad Galijašević tvrdi da SAD i Velika Britanija ne shvataju da, ako su pobijedili ISIS, nisu porazili ideologiju džihadista.

- Čak 100.000 vojnika ISIS-a je nestalo sa radara, a mnogi od njih se u Evropi predstavljaju i tretiraju kao migranti. Odnos Kosova i BiH prema njima je više pokroviteljski nego što ih procesuiraju i brinu o njihovoj kasnijoj resocijalizaciji. Ni u BiH ni na Kosmetu nema političke ni bilo koje druge volje da se to uradi, već se taj problem skriva - objašnjava Galijašević. Upozorava da je situacija u regionu sve alarmantnija.

- Postajemo baza džihadista za buduće udare u Evropi. Njihova meta pre svih je Evropska unija, a Zapadni Balkan je ranjiv sam po sebi. Da bismo ovaj problem predupredili potrebne su nam strože procedure prema migrantima jer mnogi džihadisti dolaze u region pod lažnim identitetom - zaključuje Galijašević. nbezbednosni stručnjak Adrijan Štuni, a prenosi Glas Amerike.

Da bi povratnici iz Iraka i Sirije mogli da predstavljaju potencijalnu bezbjednosnu prijetnju za Evropu i ovaj region pokazuje i izvještaj Evropske policijske agencije (Europol) objavljen prije dva mjeseca.

Zapadni Balkan se, prema tim podacima, smatra tranzitnom rutom za povratnike sa sirijskog i iračkog ratišta, a Europol je posebno zabrinut zbog povratka žena i dejce koji su u prethodnom periodu bili indoktrinirani i koji su prošli obuku na teritorijama koje su nekada bile pod kontrolom Islamske države. Europol navodi da su zemlje Zapadnog Balkana izvijestile da "radikalizovane zajednice, od kojih su neke sastavljene i od povratnika iz zona sukoba u Siriji i Iraku", postoje kao "džihadističke zajednice" u Crnoj Gori, a navodi se i slučaj državljanina Srbije osuđenog u Austriji za terorizam, te povratak nekoliko žena i djece, ali i jednog muškarca, državljanina BiH iz Sirije.

Inače, u zemljama članicama Evropske unije spriječeno je, izvršeno ili je pokušano 129 terorističkih napada, navodi se u Europolovom izveštaju. Uhapšeno je ukupno 1.056 osumnjičenih, od kojih najviše u Francuskoj (310), Ujedinjenom Kraljevstvu (273, od kojih 148 u Sjevernoj Irskoj povezanih sa separatizmom), Belgiji (166), te Njemačkoj (59), Italiji (56) i Španiji (52).

Profesor na Fakultetu bezbednosti Zoran Dragišić ističe da je problem povratka džihadista na Balkan veoma star, a da građani Srbije ne bi trebalo da brinu.

- Naša prednost je što policijske i bezbjednosne službe znaju u glavu svakog džihadistu. Mi imamo tek nekoliko desetina tih ratnika koji se bore na Bliskom istoku. Najveći problem sa džihadistima imaju BiH zbog svojih unutrašnjih trvenja i Kosovo, kojem je neophodna veća međunarodna podrška - kaže Dragišić.