Moguće pokretanje zajedničke tužba Srpske i Srbije protiv članica NATO

Republika Srpska i Srbija treba zajedno da traže odštetu od zemalja koje su učestvovale u NATO agresiji, smatra direktor Komisije za posljedice NATO bombardovanja u Parlamentu Srbije Darko Laketić. Poslije operacije NATO saveza 1999. godine, koja je nazvana “Saveznička sila”, primijećen je veći broj oboljelih od karcinoma, među kojima je sve više djece, podaci su istraživanja Instituta za javno zdravlje.

- Fokusiraćemo se na to da tražimo novac za sanaciju i liječenje ljudi. Srbija je bombardovana bez saglasnosti UN, protivpravno, tako da je to najmanje što zaslužujemo. Države koje su učestvovale u agresiji dužne su nam odštetu, da bismo očistili i sanirali životnu sredinu, a posebno nam je potreban novac za liječenje ljudi i da utvrdimo da je uzrok bolesti kontaminacija terena - ističe Laketić.

Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Republike Srpske objavio je publikaciju „Namjernom silom na Republiku Srpsku", koja je nastala kao rezultat istraživanja dešavanja u vrijeme NATO bombardovanja Srpske od 30. avgusta do 14. septembra 1995. godine. Direktor Centra, Milorad Kojić, podsjeća da je na Srpsku bačeno više od 10 hiljada tona municije i da ovo istaživanje može biti osnov za pokretanje pravnih procedura.

- Tačno je utvrđeno da je korištena municija s osiromašenim uranijumom koja je zabranjena međunarodnim konvencijama, ali očigledno je to dozvoljeno da se radi srpskom narodu - kaže Kojić.

I srpski član predsjedništva Milorad Dodik upozorava da pravda nije jednaka za sve. Podsjeća da su porodice stradalih italijanskih vojnika, koji su učestvovali u operacijama NATO-a bombardovanja, dobile sporove na njihovim sudovima da im NATO i međunarodne strukture isplate ogromna obeštećenja zato što nisu bili obaviješteni da će NATO bacati osiromašeni uranijum. Zbog toga su oboljeli od malignih bolesti, a 17 ih je umrlo.

- Ovih dana i njemački vojnici to rade. Očigledno je da mi nemamo pravo da kažemo svoj stav. Nas je NATO bombardovao, bacio je osiromašeni uranijum i pokušao da ubije našu budućnost - ističe Dodik.

Posljedice kontaminacije osiromašenim uranijumom su brojne – udisanje čestica, korištenje poljoprivrednih proizvoda iz kontaminiranog zemljišta i vode direkno utiču na zdravlje ljudi, potvrdila su mnoga svjetska istraživanja. Da nešto nije u redu, naši ljekari primijetili su na civilnom stanovništvu iz Hadžića.

Danica Grujičić, profesor Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, ističe da je NATO bombardovao u vrijeme sijanja poljoprivrednih kultura, čime su, kaže, htjeli da sve toksične materije uđu u vazduh, u tlo, vode, lanac ishrane.

- Od nas su napravili eksperiment i niko nikada za to nije odgovarao - naglasila je Grujičić.

Na koji način bi se mogla naplatiti šteta za sada nije poznato. Govorilo se da je jedan od preduslova za odštetu članstvo u NATO savezu, međutim vojno-politički komentator Vlade Radulović ne vjeruje u takav scenario.

- Činjenica je da mi do danas ništa nismo dobili i jasno je tu zašto je to tako. Oni to pravdaju humanitarnom intervencijom i onemogućavaju na taj način bilo kakvu priču o ratnoj ošteti - dodaje Radulović.

Otežavajuća okolnost, kada je riječ o tužbama, jeste Statut NATO-a, koji ne predviđa odgovornost država članica za štetu nanesenu trećim državama i njihovim građanima.

Podsjećamo da su Ujedinjene nacije sakrile od javnosti izvještaj šefa misije za prostorni program UN Bakari Kante, u kome je konstatovao da je NATO u Srpskoj i Srbiji počinio ekološki genocid i da su posljedice pogubne za širi region.