Ideja o higijeni ruku nastala u Beču sredinom 19. vijeka

Teorijom o higijeni ruku, Zemelvajs (1818-1865) je započeo revoluciju u istoriji medicine, a do otkrića je došao pošto je 1846. počeo da radi na ginekološkom odjeljenju Opšte bolnice u Beču, navodi Kancelarija Grada Beča u Beogradu.

Čim je počeo da radi na tom odjeljenju, Zemelvajs je, kako se navodi, uočio da 30 odsto pacijentkinja umire poslije porođaja od porođajne groznice.

Napravio je poređenje sa drugim odjeljenjem koje su umjesto ljekara vodile babice i ustanovio da nešto nije u redu.

Brzo je uvidio da postoji veza između higijene ruku i stope smrtnosti porodilja, a potom je sproveo dvogodišnje istraživanje u kojem je medicinskom osoblju naredio da prije svih zahvata opere ruke i dezinfikuje ih rastvorom hlora.

U medicini je tada bila uobičajena praksa da se nad svim umrlim licima izvodi autopsija, a ljekarima nije padalo na pamet da dezinfikuju ruke između seciranja leša i obavljanja porođaja. Porodilje su na taj način obolijevale i u velikoj mjeri umirale.

Iako danas zvuči nevjerovatno, higijena ruku je tada smatrana gubljenjem vremena. Јoš nije bilo poznato da su bez pranja i dezinfekcije ruke pune bakterija.

Uz savjet doktorima da prije svake operacije operu u rastvoru hlora ruke i hirurške instrumente koje koriste, smrtnost porodilja se automatski smanjila sa 12,3 na 1,0 odsto. To saznanje o higijeni ruku bilo je revolucionarno.

Iako su ga neki podržali, Zemelvajs je zbog tog otkrića naišao na bijes i negodovanje starijih kolega i mnogi su pokušavali da ga diskredituju na sve načine.

Mladi ginekolog implicitno je doveo u pitanje ustaljenu praksu bečkih ljekara koji su poticali mahom iz viših društvenih slojeva, a neki ljekari nisu mogli da shvate da uz to što liječe pacijente istovremeno mogu i da im naude.

Mnogi nisu željeli niti smeli da priznaju tačnost Zemelvajsovog otkrića, jer bi to značilo da su odgovorni za smrt mnogih pacijentkinja.

Dolazilo je do žučnih rasprava koje su završavale time da su mu ljekari govorili da umišlja i fantazira.

Na nagovor njegovih protivnika, Zemelvajsu 1849. nije produžen ugovor u bečkoj Opštoj bolnici i on se vratio u Peštu.

Zemelvajs koji i danas važi za “oca pranja ruku“ i “spasitelja majki“, nastavio je rad u Pešti, odakle se dopisivao s kolegama iz Hajdelberga i Kila i objavljivao stručne radove o infekcijama koje nastaju ukoliko nema redovnog pranja i dezinfekcije ruku.

Nikada nije prebolio što je Beč odbacio njegove tvrdnje. Nedovoljno priznat i iscrpljen od neprekidnih borbi s protivnicima, smješten je u psihijatrijsku bolnicu Debling pored Beča, gdje je umro pod nerazjašnjenim okolnostima.

Termin “Zemelvajs refleks“ danas opisuje momentalno odbacivanje nekog novog naučnog saznanja ili informacije u korist ustaljene prakse, bez prethodne provjere ili razmišljanja o njoj.