Guskova: Dejton ne mijenjati, Rusija uvijek uz Srbe
- Sudbina Dejtonskog sporazuma je jasna i ne treba ga dirati sve dok se sa izmjenama ne saglase sve tri strane - Srbi, Hrvati i Bošnjaci. Danas postoje uslovi za ovaj status kvo. U svakom slučaju, Moskva se drži upravo ove pozicije - navela je Guskova.
Zauzimajući jasan stav po pitanju očuvanja Dejtonskog sporazuma i ukidanja ovlašćenja visokog predstavnika, Guskova podsjeća da je Moskva uvijek izražavala podršku Srbima.
- Danas je u interesu Rusije da pomogne Republici Srpskoj da ostane jedan od navažnijih faktora stabilnosti i samostalnosti, otpora planovima Zapada za potpuno uništenje Srba kao važnog političkog faktora na Balkanu - naglasila je ona.
Guskova, koja je i akademik Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske /ANURS/ i Srpske akademije nauka i umetnosti /SANU/, ističe da misli da Zapad do dana današnjeg ne može da shvati kako je ispalo da su Srbi opstali i da čak maštaju o samostalnosti.
- Tako su došli na ideju da podvrgnu reviziji Dejtonski sporazum, kako bi napravili BiH jedinstvenom, a Srbe da liše svih prava. Ali, danas to neće uspjeti, jer Americi nije do toga, Evropa je oslabila i izmorena je od balkanskih problema, a Rusija je ojačala i ozbiljno brani pravdu u odavno nepravednom međunarodnom pravu - kaže Guskova, koja je i ekspert za Balkan.
Prema njenim riječima, može se reći da je ono što se činilo kao poraz u Dejtonu, postalo pobjeda kojoj su Srbi uporno išli već 25 godina.
- Postojanost Republike Srpske danas je osnova stabilnosti cijele BiH - istakla je Guskova, napominjući da su Srbi u BiH učvrstili svoju državnost.
Ova ruska istoričarka ocijenila da je sadašnja pozicija Republike Srpske sasvim razumna i odgovara trenutnoj geopolitičkoj situaciji, jer je Srpska protiv nametanja rješenja, zalaže se za sistem partnerstva, za mirnu saradnju između naroda BiH, za očuvanje slova Dejtona.
- A u planu je da se iskoristi demokratski instrument referenduma, koji je široko podržan u Evropi, s ciljem suprotstavljanja pokušajima da se promijeni Dejtonski sporazum - kaže Guskova, koja je i senator Republike Srpske.
Guskova je u intervjuu Srni ocijenila da je Dejtonski mirovni sporazum nespretno i neprofesionalno sa pravne tačke gledišta stvorio državu koja nema analoga u svijetu.
OD DEЈTONA NIЈE BILO GOREG SPORAZUMA ZA SRBE, A ONDA ЈE SRPSKA OSNAŽILA
Ona je podsjetila da je Dejtonskim sporazumom okončan rat u BiH, te da su se SAD tada pojavile u ulozi mirovnjaka, ali da je njihova priprema za pregovore bila daleko od mirovne, pošto su nepokornost Srba pokušali da "smire" vazdušnim udarima, diplomatskim pritiskom i zastrašivanjem, dok su mediji protiv Srba pokrenuli kampanju optužbi za ubijanje hiljada muslimana nakon zauzimanja Srebrenice u ljeto 1995. godine.
Guskova je ocijenila da je Dejtonski sporazum napisan u Vašingtonu kao privremeni dokument, jer su mislili - Srbi će se smiriti, dobiti svoju autonomiju u vidu entiteta, a zatim će, pod strogom kontrolom SAD i visokog predstavnika početi da prenose svoja ovlašćenja na Sarajevo, pa će tada uspjeti da se mirnim putem stvori centralizovana BiH.
Ona navodi da je prvih godina sve išlo po planu Vašingtona, visoki predstavnik je upravljao, Srbi su ćutali i pravili ustupke, ali tek 2006. godine Vlada Republike Srpske sa tadašnjim premijerom Miloradom Dodikom pokrenula je inicijativu nepovinovanja postupcima visokog predstavnika.
Dodikovo obrazloženje, napominje ona, bilo je jednostavno i svima razumljivo: "Ako nemate karakter, ako ste spremni da potpišete sve što se od vas traži na prvi udarac o sto, onda vam ovdje nije mjesto, vi ste slučajna osoba na političkoj sceni".
Guskova je navela da se te 1995. godine činilo da se za Srbe nije mogao smisliti gori sporazum od Dejtonskog, ali da je Srpska postepeno osnažila svoje pozicije, učvrstila institucije vlasti, ojačala ekonomiju, otarasila se straha od posljedica za odluke koje donosi.
Osim toga, dodala je ona, u Republici Srpskoj je formirana Akademija nauka i umjetnosti, naučne institucije, a u ekonomiji akcenat je napravljen na korišćenju prirodnih resursa, koji su definisani kao "elementi buduće snage Republike Srpske", a to su "voda, energija, hrana i obrazovanje kao znanje".
Na pitanje šta bi moglo donijeti raspakivanje Dejtona, Guskova je u intervjuu Srni rekla da može samo da pretpostavi da bi Srbe i Hrvate baš obradovalo ako bi im predložili da samostalno izaberu svoju budućnost, odnosno nezavisnost.
- A, bosanske muslimane bi zadovoljilo, na primjer, brzi ulazak u EU i NATO, zbližavanje sa turskom, formiranje mononacionalne države na ostatku teritorije - rekla je Guskova, koja ističe da su ovo čisto teorijska razmišljanja, i da je to veoma daleko.