Radanović: Prava Srba u FBiH - tek prava petog naroda
- Srbi izbjegli iz FBiH su ljudi koji su ostali ni na čemu - ne mogu da vrate zemlju, kuće su im srušene i popaljene, na groblja ne mogu da odu jer ih napadaju lokalni muslimani - rekao je Radanović Srni povodom Svjetskog dana izbjeglica.
On je podsjetio da Aneks sedam Dejtonskog mirovnog sporazuma predviđa da svakom licu koje je imalo imovinu u BiH ona mora biti obnovljena ili da mu bude nadoknađena šteta, te istakao da je Bošnjacima u Srpskoj to uspjelo, ali da Srbi teško ostvaruju svoja prava u FBiH.
Radanović je istakao da su Srbi izbjegli sa područja FBiH, pored krajiških, prognanih iz Hrvatske, najveći stradalnici ratova na teritoriji bivše Јugoslavije.
On je ukazao da su Srbi u FBiH suočeni sa otimanjem zemlje putem takozvane harmonizacije zemljišnjih knjiga koja se u FBiH vrši tako da samo objavljuju poziv u Službenom glasniku, bez da lično pozovu lice ili pošalju poziv poštom.
- U FBiH je opšti narativ da su Srbi agresori, pa tako i one koji su odatle izbjegli i dođu da ostvare neko svoje pravo pred organom vlasti, službenici gledaju kao agresore - rekao je Radanović.
On je naveo da u FBiH postoje 163 naselja koja su 1991. godine bila čisto srpska, a koja su potpuno srušena do te mjere da kamen na kamenu nije ostao.
- Imamo crkve koje ni dan-danas nisu obnovljene, poput one u selu Vrelo, pored Cazina. Imamo sječu šume koja je u vlasništvu Srba, a da policija ne reaguje. Tu su i ubistva - prije nekoliko dana je kod Visokog ubijena Srpkinja, očigledno iz vjerskih i nacionalnih motiva - rekao je Radanović.
On je napomenuo da su tu i stalna zastrašivanja Srba, kao i sutacije da bivaju napadnuti ili istučeni na putu, paljenje kuća, kao što je bio slučaj lani u Busovači.
- Suočeni smo sa rušenjem groblja, spomenika. Evidentirani su i napadi na objekte SPC, naročito na području Sarajevskog kantona. Imali smo i napade na Srbe tokom obilježavanja pravoslavnih praznika, od kojih i onaj tokom proslave Ilindana u Požarnici kod Tuzle, kada je lokalni musliman pucao u vazduh i pobjegao - naveo je Radanović.
Radanović je napomenuo da srpska djeca u FBiH ne mogu da uče ćirilicu.
- U njihovim kantonima moraju da uče po knjigama u kojima je navedeno da je samoproglašeno Kosovo nezavisna država. Vjeronauka za pravoslavce u FBiH gotovo da ne postoji, iako u razredima bude i po dvoje srpske djece.
U FBiH je opšti narativ da su Srbi agresori, pa tako i oni koji su odatle izbjegli i dođu da ostvare neko svoje pravo pred organom vlasti u FBiH službenici gledaju kao agresore - naveo je Radanović.
Radanović je podsjetio da su na teritoriji FBiH živjele 542.000 Srba prije rata, po popisu iz 2013. godine 56.550, a u ovoj godini ih, kaže, nema više od 40.000.
- To je ogledalo njihove multietničke BiH, u kojoj su Bošnjaci u kantonima u kojima su većina zaposleni u javnim preduzećima i ustanovama, a Hrvati u onima gdje njih ima najviše. Nađe se po neki Srbin, slučajno, da radi u policiji ili, eventualno, ako je neka Srpkinja udata za muslimana pa radi u opštini - naveo je Radanović.
S tim u vezi, kaže Radanović, prava Srba u FBiH nisu ni prava trećeg naroda, nego, mogu slobodno reći čak i petog.
- Prvi su Bošnjaci i Islamska zajednica, drugi su Hrvati i rimokatolička zajednica, treći doseljenici iz Pakistana, Avganistana, koji su devedesetih godina dolazili u BiH u svojstvu mudžahedina, pa po pravima slijede oni koji dolaze pod parolom turizma kao investitori iz Saudijske Arabije, a tek onda Srbi - naveo je Radanović.
Radanović je naveo da Odbor za zaštitu prava Srba pruža pravnu pomoć Srbima da podnesu zahtjev za obnovu kuće, za nadoknadu štete za objekte i imovinu stradalu u ratu devedesetih, za zahtjev za izdavanje dokumenata iz matične knjige rođenih ili umrlih.
- Tu smo da pomognemo da podnesu zahtjeve federalnim organima za svoja statusna prava - pojasnio je Radanović.
On je rekao da Odbor, najviše, pruža podršku Srbima u postupku uspostave i zamjene zemljišnih knjiga.
- To je sada najopasnije - jer pokušavaju da nam sada uzmu zemlju koju su naši djedovi kupovali, da bude u srpskoj porodici. U FBiH pokušavaju da kroz procedure, federalnu Geodetsku upravu i opštinske sudove da sve ono što je bilo srpsko, na neki način dovedu u vlasništvo opštine, kantona, FBiH ili nekog javnog preduzeća, naprimjer šumskog gazdinstva, ako je riječ o šumi, samo da ne bude srpsko - naveo je Radanović.
On je napomenuo da je na području Republike Srpske danas obnovljeno sve što je tokom rata stradalo, od kuća, preko pomoćnih objekata, vodovoda, do puteva.
- Tamo gdje nikada nije bilo asfalta putevi su asfaltirani. Svi Bošnjaci u Republici Srpskoj imaju ono što 1990. nisu mogli da sanjaju da će imati - sve uslove za život, koji podrazumijevaju maksimalno uređenu infrastrukturu i obnovljene i vjerski i individualni objekte - napomenuo je Radanović.