latinica  ћирилица
20/07/2023 |  13:50 ⇒ 18:39 | Autor: RTRS

Analiza stručnjaka - dosadašnji visoki predstavnici u međunarodnom dokumentu (FOTO)

Od osam visokih predstavnika koji su služili u BiH šest ih je imenovano tako što je Savjet bezbjednosti UN rezolucijom dao saglasnost za stupanje na dužnost. Za jednog od njih - Kristijana Šmita je postojala namjera, međutim rezolucija nije usvojena. Za petog po redu visokog predstavnika na toj funkciji Kristijana Švarc-Šilinga nema akta tog tipa, ali ima pismo podrške.
OHR - Foto: RTRS
OHRFoto: RTRS

Naime, visoki predstavnik ustanovljen je Aneksom koji predviđa obaveza imenovanja u skladu sa relevantnim rezolucijama Savjeta bezbjednosti UN, koje daju saglasnost za imenovanja visokog predstavnika koje je izvršio Upravni odbor Savjeta za implementaciju mira.

To je potvrđeno zaključkom Konferencije o implementaciji mira 8. i 9. decembra 1995. u Lankaster Hausu, London, gdje "Konferencija poziva Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija da da saglasnost na imenovanje Karla Bilta za visokog predstavnika.

Pored toga ova obaveza je potvrđena i kroz sedam rezolucija - šest usvojenih i jedna neusvojena u formi nacrta - istaknuto je u analizi koju su uradili domaći stručnjaci za ustavno pravo, pod nazivom Visoki predstavnik u međunarodnom dokumentu, koja je u posjedu RTRS.

Dosadašnji visoki predstavnici i trajanje mandata - Karl Bilt 1995-1997, Karlos Vestendorp 1997-1999, Volfgang Petrič 1999-2002, Pedi Ešdaun 2002-2006, Kristijan Švarc-Šiling 2006-2007, Miroslav Lajčak 2007-2009, Valentin Incko 2009-2021.

Na osnovu ovih dokumenata zaključeno je i da je potvrđeno pravilo da imenovanje visokog predstavnika mora biti u skladu sa relevantnom rezolucijom.

- Šmit to nema, te se može smatrati visokim predstavnikom, a ta pozicija se može smatrati upražnjenom. Posljedično odluke koje donosi nemaju pravnu snagu i Republika Srpska ih ne mora primjenjivati - istakli su u ovoj analizi.

Naime, zvaničnici Srpske od dolaska njemačkog diplomate Kristijana Šmita u fotelju visokog predstavnika tvrde da on nije ni legitiman ni legalan, jer nisu ispoštovane propisane procedure prilikom imenovanja. Poseban akcenat stavljaju na to da on nema potrebnu rezoluciju Savjeta bezbjednosti, a taj stav dijele ruska i kineska kancelarija u tom međunarodnom tijelu, dok pri zapadnoorijentisanim ambasadama i u FBiH tvrde da Nijemac legalno radi u BiH.

U dokumentu, u čije dijelove RTRS ima uvid, pobrojani su visoki predstavnici, počevši od Karla Bilta imenovanog 1995. do Valentina Incka, čiji je mandat istekao 2021. godine.

Zajedničko za sve njih, osim Kristijana Švarc-Šilinga, je da im uz imena stoje rezolucije Savjeta bezbjednosti UN, kojima je potvrđivan njihov mandat u BiH.

Uz Šmita piše, kako su naveli, samo da je odbijen nacrt rezolucije, što prema ruskom i kineskom tumačenju u UN znači da mu Savjet nije dao saglasnost, tako da je pozicija upražnjena, ali taj stav ne dijele u tamošnjoj kancelariji SAD.