Trideset dvije godine od zločina nad Srbima iz Kipa i Klise
Dokumentaciono-informacioni centar "Veritas" podsjeća da su pripadnici hrvatske vojne policije su od 12. do 18. novembra 1991. godine u selima Kip /Daruvar/, pod sumnjom da skrivaju oružje vojnog porijekla, i Klisa /Pakrac/, radi "izmještanja" stanovništva, pohapsili 24 srpska civila, zatim ih doveli u Marino Selo, te ih zatvorili i držali u podrumu improvizovanog zatvora "Ribarska koliba", gdje su ih psihički i fizički maltretirali.
- Najčešće su primjenjivani sljedeći načini mučenja: potapanje u vodu, priključivanje na induktorsku struju, odsijecanje ušiju, rezanje po prsima i soljenje rana, gaženje nogama, udaranje metalnim šipkama i drvenim palicama. Samo su šestorica preživjeli mučenja, dok je
18 likvidirano, s tim da se za tijelima petorice još traga - navodi se u saopštenju.
Iz ovog centra navode da je za likvidaciju ovih civila Županijski sud u Osijeku u junu 2011. od šestorice optuženih pripadnika vojne policije ZNG, osudio dvojicu /Tomica Poleto na 15 godina i Željko Tutić na 12 godina zatvora/, dok je trojicu, u nedostatku dokaza, oslobodio optužbe, a protiv jednog je optužbu odbio zbog zastare krivičnog gonjenja. Presuda je potvrđena od Vrhovnog suda Hrvatske u decembru iste godine.
Iz "Veritasa" napominju da je od 8. oktobra 1991. do 29. marta 1992. u logorima "Ribarska koliba" u Marinom Selu i "Stara ciglana" u Pakračkoj Poljani, koje je osnovala jedinica za posebne namjene MUP-a Hrvatske pod komandom Tomislava Merčepa, likvidirano, prema "Veritasovim" podacima, više od 100 žrtava, uglavnom civila srpske nacionalnosti.
- Većina likvidiranih potiče iz zapadnoslavonskih naselja sa područja Pakraca i Daruvara, ali i sa područja opština Garešnica, Kutina, Bjelovar i Zagreb. Sva ova naselja nalazila su se van područja u kojima se srpsko stanovništvo oružjem suprotstavilo nasilju hrvatskih oružanih formacija. Poslije hapšenja, bez sudskog naloga, Srbi su dovođeni u pomenute logore, pojedinačno ili u manjim grupama, gdje su zadržavani nekoliko dana i poslije strahovite torture, ukoliko nisu podlegli mukama, izvođeni na stratišta i likvidirani - piše u saopštenju.
Ovaj centar navodi da je Županijski sud u Zagrebu u toku 2005. godine, nakon dugogodišnjeg postupka, pravosnažno osudio petoricu pripadnika MUP-a Hrvatske /Muniba Suljića, Sinišu Rimca, Igora Mikolu, Miru Bajramovića i Branka Šarića/ na kazne zatvora od tri do 12 godina, zbog ubistva nepoznatog muškarca i nezakonitog hapšenja i iznude trojice Srba, koji su u oktobru 1991. iz Zagreba dovedeni u Pakračku poljanu, gdje su ih likvidirala nepoznata lica.
Iz "Veritasa" podsjećaju da je isti sud u maju 2016. godine nepravosnažno osudio i Tomislava Merčepa, tadašnjeg komandanta rezervne jedinice MUP-a Hrvatske i savjetnika u hrvatskom MUP-u, na pet godina i šest mjeseci zatvora "zbog toga što nije spriječio sebi podređene da vrše nezakonita hapšenja, zlostavljanja i ubijanja 31 civila dovedenih iz Zagreba, Kutine, Ribnjaka, Јanje Lipe, Bujavice, Međurića, Zbjegovače i Pakračke Poljane", od kojih je 23 usmrćeno, dok su iz činjeničnog opisa presude izostavljeno 20 žrtava "za koje se nije moglo utvrditi ko ih je hapsio i likvidirao".
- Vrhovni sud je, presudom iz februara 2017, preinačio prvostepenu presudu tako što je optuženom povećao kaznu na sedam godina zatvora, koju je umjesto u zatvorskoj ćeliji, povremeno `izdržavao` u elitnoj banji Krapinske toplice - piše u saopštenju.
Iz "Veritasa" podsjećaju da je u martu 2020. godine hrvatski Vrhovni sud odlučio da osuđeni Tomislav Merčep bude pušten na uslovnu slobodu nakon izdržane tri četvrtine zatvorske kazne.
- Na današnji dan iste godine mediji u regionu objavili su vijest da je umro ratni zločinac Tomislav Merčep u 69. godini života, podsjećajući da je 2015. bio i VIP gost na inauguraciji hrvatske predsjednice Kolinde Grabar Kitarović - podsjećaju iz "Veritasa".
Iz "Veritasa" ističu da su u prvom velikom egzodusu Srba iz zapadne Slavonije u sukobu devedesetih godina prošlog vijeka, koji je kulminirao nakon osnivanja logora, na području opština Daruvara, Grubišnog polja, Podravske Slatine, Pakraca, Novske, Orahovice i Virovitice, etnički očišćeno 193 naselja /10 gradskih i 183 seoska/.
- Uništena je većina kuća i imovine, a uništeno je ili oštećeno i 27 pravoslavnih hramova, dok je ovo područje, zbog hrvatskog terora i pritisaka, napustilo 52.320 Srba, od kojih se velika većina više nikada nije ni vratila na svoja imanja - napominje se u saopštenju.
Iz "Veritasa" ukazuju da je, prema popisu stanovništva iz 1991. u Kipu živio 271 žitelj, od toga 195 /72 odsto/ Srba i 15 /šest odsto/ Јugoslovena, a u Klisi 139 žitelja, od toga 82 /59 odsto/ Srbina, dok je po popisu stanovništva iz 2021. u Kipu živjelo 146, a u Klisi 81 žitelj, bez oznake o njihovoj nacionalnoj pripadnosti.