Dmičić: Zakon o imunitetu štiti nadležnost i integritet zakonodovnih i izvršnih organa
Dmičić smatra da je taj atak u prvom redu i povod neprihvatanja daljeg stranog obesmišljavanja i onako krhkog procesa demokratske i pravne konstitucionalizacije BiH i njenih državnopravnih dijelova na izvornim dejtonskim rješenjima i ispunjavanja uslova na njenom teško prohodnom putu ka EU.
- Takav odnos i stranih i dijelom domaćih činilaca, onemogućavanje je da "bosanskohercegovačku kuću" uredimo sami, što se može postići jedinstvenim i odgovornim radom i partnerskim odnosom sa drugima, otklanjajući raskol i protivriječnosti između međunarodnih i unutrašnjih modela i dejtonsko-briselskih politika - rekao je Dmičić.
Prema njegovim riječima, u skladu sa glavnim obilježjima savremenog konstitucionalizma, ustavnotvornu i zakonodavnu vlast u Republici Srpskoj ostvaruje Narodna skupština i Vijeće naroda, a predsjednik Republike, koji je predstavlja i izražava njeno državno jedinstvo, osim ostalih nadležnosti, ukazom proglašava zakon.
"I niko drugi – organ ili pojedinac bilo u domaćoj ili inostranoj strukturi organa vlasti to ne može da vrši u ime ili umjesto njih, pogotovo ne bilo neko drugi ko predstavlja neustavnu, nezakonitu i nametnutu vlast, odnosno nadvlast u BiH kao samostalnoj, suverenoj i nezavisnoj državi i u njenim državotvornim entitetima", rekao je Dmičić.
On je dodao da visoki predstavnik nema ovlašćenja da osporava niti da preuzima zakonodavne ili izvršne nadležnosti Narodne skupštine kao jedinog ustavotvornog i zakonodavnog organa i predsjednika Republike koji ukazom proglašava zakone, predstavlja Republiku i izražava njeno državno jedinstvo.
Dmičić je rekao da se predloženim rješenjima u Nacrtu zakona o imunitetu Republike Srpske štiti nadležnost i integritet zakonodovnih i izvršnih organa i institucija Republike Srpske, putem utvrđivanja procedure pozivanja na imunitet od krivične i građanske odgovornosti, u bilo koje vrijeme za postupke izvršene u okviru njihove dužnosti, a koje se ne mogu smatrati opštom preprekom za krivično gonjenje ili pokretanje parničnog postupka.
- Ovim zakonom se ne konstituiše zabrana vođenja krivičnih ili građanskih postupaka, već se, u slučaju da se takvi postupci pokrenu zbog radnji koje su preduzete u okviru vršenja njihovih dužnosti, stvara i normativna brana i jemstvo ustavnom statusu Republike Srpske, njenih organa i institucija, ustavnog, pravnog i političkog sistema - rekao je Dmičić.
On je naveo da odluku o tome donosi nadležni sud pred kojim se vodi krivični i parnični postupak, u skladu sa mjesnom i stvarnom nadležnosti.
Dmičić je istakao da bi rad pravosudnih organa morao biti u potpunosti nezavisan, nepristrasan, pravedan i zakonit.
- Na odluku nadležnog suda, žalba se može podnijeti Ustavnom sudu Republike Srpske, koji prema svojim ustavnim nadležnostima odlučuje o pitanjima imuniteta, koja proističu iz zakona kojima se uređuje imunitet u Republici Srpskoj - rekao je Dmičić.
Prema njegovim riječima, korištenje ustavnog instituta o povratnom dejstvu, uvođenje važenja ovog zakona od 1. avgusta 2021. godine, ima svoje utemeljenje u prethodnom utvrđenju postojanja opšteg interesa, jer se stvaraju uslovi za odbranu od štetnih posljedica djelovanja prvenstveno od visokog predstavnika, a što je sve zasnovano na Ustavu Republike Srpske.
Dmičić je istakao da je riječ o davanju imuniteta s ciljem zaštite svih lica protiv kojih je pokrenut krivični ili parnični postupak kao posljedica njihovog nepoštovanja odluka visokog predstavnika.
- Ni u kojem slučaju, niti u bilo kojoj fazi procesuiranja i presuđivanja, prema predloženim zakonskim rješenjima po kojima posebno članovi izvršne vlasti imaju opšti imunitet, u smislu da nisu krivično i građanski odgovorni i ne mogu biti pritvoreni za bilo koji postupak izvršen u okviru njihove nadležnosti - dodao je Dmičić.
Prema njegovim riječima, pri tom je potrebno razlikovati prava i nadležnosti organa i institucija i vršilaca javnih dužnosti da vrše vlast, uključujući i donošenje zakona, od načina kako tu vlast vrše, a posebno odnos, zaštitu i nesprovođenje ustavnosti i zakonitosti.
Dmičić smatra da ne bi smjelo biti zloupotrebljavanja ovih normi, a svako ko ih zloupotrijebi, trebao bi da odgovara.
On je dodao da se, zbog toga, načelno gledajući, ne može biti protiv donošenja zakona o ovom značajnom dijelu ustavne materije.
- Pri tom, sasvim je drugo pitanje njegovog konačnog sadržaja, načina sprovođenja i preventivnog djelovanja, pa i doprinosa povećanju odgovornosti nosilaca javnih funkcija u vršenju njihovih dužnosti, bilo da je riječ o djelovanju u individualnom ili kolektivnom statusu, ili svojstvu fizičkog, odnosno privatnog ili službenog lica, te posebno cijeneći da li se to čini u okviru jurisdikcije organa ili na osnovu diskrecionog ovlaštenja - naveo je Dmičić.
On je rekao da je time imunitet pravno oruđe za obezbjeđivanje nezavisnosti i autoritativnosti Narodne skupštine i narodnih poslanika u radu i odlučivanju, a ne lična privilegija narodnih poslanika i Vijeća naroda.
Prema njegovim riječima, i vlast i opozicija u Republici Srpskoj su, u tom smislu, postigli saglasnost o zajedničkom djelovanju i u odbrani vitalnih entitetskih i vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda Republike Srpske i njenog statusa u okviru BiH.
- Sve to je parlamentarna i zakonska, odnosno pravna i politička zaštita od posljedica modela savremenog kolonijalnog, protektoratskog i vazalnog vladanja i djelovanja visokog predstavnika u suverenoj i nezavisnoj državi, članici UN i sa verifikovanim statusom države koja je u procesu evropskih integracija - rekao je Dmičić.
Dmičić je istakao i da bi postajanje članom evropske porodice, modernih i demokratskih država i naroda, primarno značilo kraj neustavnih, nelegalnih i nelegitimnih intervencija u ustavnopravni sistem i poredak, urušavanje dejtonske strukture i osnovnih demokratskih načela, a posebno derogiranju prava i nadležnosti Republike Srpske, garantovanih međunarodnim i unutrašnjim pravom i političkim dokumentima.
- Krajnje je vrijeme za konkretizaciju puta ka EU, bez obzira na to koliko se na teritoriji BiH sukobljavaju i prelamaju interesi velikih sila, da bi se ostvarili uslovi za bolji život, siguran socijalni status, privredni, kulturni i opštedruštveni napredak - rekao je Dmičić.
Prethodni Zakon o imunitetu ukinuo je 2002. godine visoki predstavnik Pedi Ešdaun, ali ga je kasnije vratio. Ešdaun je u oktobru iste godine nametnuo tri odluke o imunitetu u BiH, odnosno po jednu za entitetske, te zajednički nivo vlasti.
Prema ovim odlukama od krivičnog i građanskog postupka oslobođeni su poslanici i delegati svih parlamenata u BiH, a od građanske odgovornosti svi predsjednici, potpredsjednici i zamjenici predsjednika, kao i ministri u svim vladama i u Savjetu ministara.