Kordunaški proces trasirao put ugnjetavanju Srba u Hrvatskoj
Na skupu, održanom povodom 80 godina od kordunaškog procesa, nakon kojeg je strijeljano pet Srba, pripadnika partizanskog pokreta, ukazano je da su žrtve tog montiranog sudskog postupka u Gornjem Budačkom na Kordunu bili ljudi koji su glavom platili spoznaju da su Srbi u partizanskim jedinicama tadašnjoj Komunističkoj partiji Hrvatske služili kao topovsko meso, dok su funkcije i privilegije bile rezervisane za Hrvate.
O procesu koji je pred kraj Drugog svjetskog rata nagovijestio tragičnu budućnost Srba u Hrvatskoj govorili su predsjednik Saveza Srba iz regiona Miodrag Linta, urednik u Srpskom kulturnom društvu "Prosvjeta" iz Zagreba Čedomir Višnjić i istoričari Momčilo Diklić i Milan Gulić.
Linta je rekao da je večerašnje okupljanje posvećeno i velikom jubileju i stotom broju "Srpskog kola", lista koji izdaje Savez Srba iz regiona, a koji je jedinstven po tome što je jedini medij u Srbiji koji izlazi na ćirilici i na ijekavici.
On je istakao da su na večerašnjem skupu i potomci žrtava kordunaškog procesa, ukazujući da je uz pet strijeljanih, koji su bili osuđeni na smrt, bilo osuđeno još sedmoro Srba, kojima su izrečene višegodišnje zatvorske kazne, uz gubitak svih političkih i građanskih prava.
- To je bio klasičan sudski postupak Komunističke partije Hrvatske na čelu sa Vladimirom Bakarićem, Stevom Krajačićem i Andrijom Hebrangom, koji je sproveden iz samo iz jednog razloga. Naime, ova grupa uglednih krajiških Srba promovisala je veliku ideju da interese Korduna i krajiških Srba ne mogu nikako ni u kom slučaju da zastupaju Hrvati, nego da te interesuje trebaju da zastupaju autentični predstavnici krajiškog naroda - rekao je Linta.
On je naglasio da je to bio prvi veliki obračun sa uglednim Srbima, koji su htjeli da vode samostalnu srpsku politiku, što je nastavljeno 1949. i 1950. godine obračunom sa trojicom srpskih ministara, dodajući da Srbi od tada više nisu imali samostalnu srpsku politiku u Hrvatskoj, niti ljude koji bi istinski artikulisali interese srpskog naroda.
Višnjić, koji je i autor knjige "Kordunaški proces", objasnio je da je suđenje grupi partizana, intelektualaca i članova tijela tadašnje Komunističke partije u ljeto 1944. godine, bilo sprovedeno zbog onoga što je kasnije nazvano srpskim nacionalizmom, iako je riječ o nacionalnoj osviješćenosti grupe ljudi, predvođene Veljkom Koraćem i Ilijom Žegarcem.
- Ta grupa ljudi je jedinstvena pojava u istoriji. U proljeće 1944. godine, kada je ishod rata svima bio poznat, oni su odlučili da praktično promijene stranu. Odlučili su se na samoubilačku akciju, jer su smatrali da politika Komunističke partije njihov narod, Srbe sa Korduna i Krajine, vodi do fizičkog uništenja - rekao je Višnjić.
On je istakao da je jedan od vođa ove grupe Ilija Žegarac tada upozoravao da će rezultate borbe srpskih boraca i njihove pobjede uživati drugi, odnosno Hrvati, koji u toj borbi nisu ni učestvovali.
Govoreći o suđenju u ljeto 1944. godine, Višnjić je rekao da je to, formalno gledano, bilo suđenje, jer su okrivljeni izvedeni pred sud, koji su činili isključivo Srbi, ali je kazne odredilo partijsko rukovodstvo, koje se nalazilo u kući kraj sudnice.
Diklić je objasnio da su žrtve kordunaškog procesa bile na tragu uspostavljanja srpske autonomije u okviru Hrvatske, koju je zastupao jedan od glavnih komunističkih ideologa Moše Pijade, ali su se tome usprotivili prvaci Komunističke partije Milovan Đilas i Aleksandar Ranković.
On je ukazao da se tada uveliko radilo na iscrtavanju granica Hrvatske, uz izgovor da to nisu prave granice kao u buržoaskim državama, što nije bilo tačno i što su svi kasniji događaji potvrdili.
Diklić je naglasio da su na to upozoravale i žrtve kordunaškog procesa, tražeći izdvojeni status za Srbe, uviđajući da će oni nestati u Hrvatskoj, uz postupanje koje je u ratu sprovodila Komunistička partija Hrvatske.
Na kordunaškom procesu u ljeto 1944. godine na smrt su osuđeni Veljko Korać, tadašnji član Narodnooslobodilačkog odbora NOO Korduna, Ljubo Vujičić, učitelj i član kotorskog NOO Slunja, šef partizanske štamparije Ilija Žegarac, oficir Plaščanskog partizanskog odreda Milan Momčilović i partizan Marko Mrkić.
Sudskom presudom u ovom procesu na višegodišnji prinudni rad i gubitak građanskih i političkih prava osuđeni su Dragić Bunčić, Dušan Balčin, Milica Vujčić, Milić Napijalo, Milan Napijalo, Јovo Balčin i Ljubo Martinović.