Korporacije i institucije širom svijeta sve češća meta hakera (VIDEO)
Štete od virusa, koje hakeri ubacuju u informacione sisteme, broje se milijardama dolara, a za par godina i u bilionima.
Bezbjednjaci smatraju da su ti napadi sastavni dio hibridnog ratovanja i da mogu da ugroze i nacionalnu bezbjednost.
Noćna mora svakog putnika - otkazan avionski let. Upravo se to desilo u ponedjeljak naveče na splitskom aerodromu, koji je doživio potpuni kolaps usljed hakerskog napada. Dva dana poslije, aerodrom je proradio, ali ne u potpunosti. Iza napada stala je evroazijska hakerska grupa Akira koja je za otključavanje aerodromskog sistema tražila otkupninu. Direktor Aerodroma Lukša Novak rekao je da Vlada Hrvatske i aerodrom nisu pristali na to.
Akira je nastala 2023. godine i napada samo velike koorporacije. Ukoliko ne dobiju novac ucjenom, trgovaće prikupljenim podacima na crnom tržištu. U samo nekoliko mjeseci prikupila je 42 miliona dolara otkupnina od preko 250 žrtva širom Amerike, Evrope i Australije.
- Sa onima koji čine takva krivična djela pregovora nema, i na SOA-a i svim ostalim i samom aerodromu je da vode računa o tome i dignu nivo zaštite - rekao je premijer Hrvatske Andrej Plenković.
Finansijske štete od hakerskih napada su milionske - i još će da rastu. Do 2029. čak do 6,4 biliona dolara procjene su globalne statističke agencije Statiste. Јoš se ne zna koliko će Hrvatsku koštati hakerski napadi na zdravstvenu zaštitu, obrazovanje i javne komunalne usluge.
- U našem slučaju radi se o šteti koju Hrvatska trpi i trpiće. Dobro sam upoznat sa onim što radi SOA-a i hrvatske agencije, međutim, Hrvatska je u smislu koordinacije bezbjednosne i vanjske politike potpuno disfunkcionalna - kaže hrvatski predsjednik Zoran Milanović.
Ni Republika Srspka nije imuna - sajber napad na Zdravstveni informacioni sistem dokaz je tome. Zbog toga je Vlada analizirala stanja informacione bezbjednosti u javnoj upravi i kritičnim infrastrukturama, izradila smjernice i projektovala novi nacionalni sistem zaštite.
- Sistem će štiti 780 institucija javne uprave i mala i srednja preduzeća i djecu na internetu - navodi Dražen Višnjić, direktor Agencije za informaciono-komunikacione tehnologije Vlade Republike Srpske.
Mnogi bezbjednosni stručnjaci smatraju da su hakerski napadi sastavni dio hibridnog ratovanja, a sajber bezbjednost sve važniji dio nacionalne bezbjednosti.
- Na primjeru Mađarske se vidi da je u osnovi nacionalne sajber bezbjednosti nalazi vojna sajber bezbjednost u okviru resora odbrane. U Hrvatskoj je zadužena Sigurnosno obavještajna agencija, iz čega se jasno vidi da sajber bezbjednost ulazi u sferu nacionalne bezbjednosti - kaže Milica Sikimić sa Fakulteta bezbjednosnih nauka Univerziteta u Banjaluci.
Prikupljene podatke kompanija, ali i one lične, hakeri, u većini slučajeva prodaju na crnom tržištu. Apsolutna zaštiti ne postoji, ali adekvatno primjenjivanje osnovnih bezbjednosnih kontrola smanjuje rizik od hakerskih napada, kažu naši sagovornici.