Regionalni izbori u Tiringiji i Saksoniji: Moguća pobjeda desničarske partije AFD
Razlog tome je što ankete najavljuju ubjedljivu pobjedu kontroverzne desničarske partije Alternativa za Njemačku (AfD) i nezapamćenu poplavu tradicionalnih umjerenih centarskih opcija.
To je trend koji će, ako se potvrdi na biralištima, iz temelja uzdrmati "ekonomski motor Evropske unije", prenosi Јutarnji list.
Nekada marginalna partija sa kojom niko nije želio da radi, sada je na ivici da preuzme kormilo u dvije istočne države (u Brandenburgu, ruralnoj državi koja okružuje Berlin, izbori se održavaju tek 22. septembra).
U tom planu bi joj umnogome mogla pomoći Sara Vagenkneh, svojevrsni crni labud ovog izbornog ciklusa, čija će Alijansa, poznata i pod skraćenicom BSV, u Tiringiji dobiti oko 20 odsto, a u Saksoniji između 11 i 15 odsto.
Prosta matematika sugeriše da će bez njene podrške biti teško formirati vladajuću većinu. Uostalom, čak i tridesetih godina prošlog vijeka, u toj istoj Njemačkoj, radikalna ljevica je imala mnogo dodirnih tačaka sa radikalnom desnicom. Ovoga puta zajednički imenitelj su im neskrivene simpatije prema Vladimiru Putinu (a samim tim i najava radikalnog smanjenja svake buduće vojne pomoći Ukrajini), kritički odnos prema evroatlantskim integracijama i drastično zaoštravanje migrantske politike.
Tačno 35 godina nakon pada Berlinskog zida, jaz između Istočne i Zapadne Njemačke kao da nikada nije bio jasniji od ovih mjeseci. Naime, Zapad se uspješno odupire rastu populizma i ostaje u gabaritima prihvatljivog centra, ponajviše zbog svojevrsnog osjećaja društvene odgovornosti prema Starom kontinentu, koji je četrdesetih godina prošlog vijeka nanio tolike patnje, dok Istok više koketira, i to još besramnije, sa strankom toliko radikalnom da se sve više upoređuje sa nacističkom, a takođe i sa propagandom Kremlja koja ide uz to.
Treba napomenuti da je njemačka savezna obavještajna služba označila ogranke AfD, posebno u Tiringiji i Saksoniji, kao prijetnju demokratskom ustavnom poretku Republike. Svega su toga svjesni Nijemci, narod koji je, kao malo koji drugi na ovom svijetu, izvukao pouke iz sopstvene istorije, a prije svega činjenice da je Adolf Hitler došao na vlast upravo demokratskim putem, ponajviše zahvaljujući spremnosti drugih političkih opcija da mu se pridruže u postizbornoj kombinaciji.
Upravo zbog toga je do sada put AfD-a do vlasti bio blokiran sanitarnim kordonom, ili na njemačkom Brandmajer. Međutim, možda baš zato što su od svog osnivanja 2013. godine sve vrijeme bili u opoziciji, koja im nije davala mogućnost da pokažu narodu šta mogu (čitaj, ne umiju), njihov rejting je bio nezaustavljivo rastu posljednjih godina, dobrim dijelom zato što nikada nisu trebalo da pomire svoja predizborna obećanja sa realnošću situacije u praksi.
- Nije preterano tvrditi da su ovi izbori "lakmus test" za trenutno stanje njemačke demokratije - rekao je za britanski Gardijan novinar saksonskog radija Aleksandar Moric.
Inflacija, strah od ratova i ukidanje sloboda tokom pandemije učinili su Nijemce veoma lako prihvatljivim za populistička obećanja i nerealna "brza rješenja" koja su im ponuđena. To su trendovi koji su posljednjih godina zahvatili istok zemlje, nakon što je prvi put stavljen na koljena odlaskom industrije, masovnim iseljavanjem građana i opštom nezainteresovanošću tradicionalnih partija.
Nastali vakuum je AfD uspješno popunio postavljanjem logora u manjim urbanim sredinama na istoku, čemu su mejnstrim političari odavno okrenuli leđa – u velikoj mjeri svjesno.
Upravo u ovim oblastima AfD je osvojio više od polovine ukupnih glasova na prošlim izborima za Evropski parlament koji su održani u junu. Za AfD, ovi izbori su dio šire strategije legitimisanja sopstvene političke bitke na njemačkoj sceni koja se plaši ekstremne desnice.
Prvi korak je rušenje tzv Brandmauera, što će uspeti u trenutku kada se nametnu kao ključni akter bez kojeg se ne može formirati većina i ne može se doneti nijedan zakon na lokalnom nivou.
Cilj im je da mejnstrim političare postepeno naviknu na saradnju u "nevažnim" pitanjima, poput asfaltiranja puteva ili otvaranja novih vrtića, kako bi vremenom postala zamisliva saradnja na "većim" temama.
Politiko ističe da je Brandmauer već nezvanično srušen, jer se, prema njihovoj analizi, u periodu od 2019. do 2023. godine saradnja AfD-a i tradicionalnih partija na lokalnom nivou dogodila čak 120 puta.