Misija Centralne banke BiH - očuvanje monetrane i finansijske stabilnosti
Strateški prioriteti Banke obuhvataju monetarnu i finansijsku stabilnost, modernizaciju i digitalizaciju poslovnih procesa, menadžment ljudskih potencijala, te međunarodnu povezanost i društvenu angažiranost, saopšteno je iz Centralne banke BiH.
Na godišnjem susretu službenika, na kojem su predstavljeni rezultati za ovu godinu i Strateški plan za period 2025–2027. godine, dat je osvrt na ključna dostignuća u 2024. godini, uključujući razvoj ljudskih potencijala, modernizaciju infrastrukture i uvođenje SEPA standarda, uz poseban fokus na integraciju principa održivog razvoja.
Guverner Centralne banke BiH Јasmina Selimović istakla je da je godina na izmaku donijela brojne izazove, ali i uspjehe.
Na kraju novembra 2024. godine, devizne rezerve Banke iznosile su 17,2 milijarde KM, što je za 1,52 milijarde KM više nego 2023. godine, dok je neto strana aktiva iznosila 1,34 milijarde KM, što predstavlja povećanje od 456,9 miliona KM u odnosu na prethodnu godinu.
Tokom ove godine znatno je povećan koeficijent pokrića valutnog odbora koji na dan 30. novembra iznosi 108,47 odsto, uz procjenu da će do kraja godine iznositi više od 109 odsto.
- To znači da Centralna banka raspolaže sa više od devet odsto neto deviznih rezervi za apsorpciju kamatnog i kreditnog rizika, što dodatno potvrđuje stabilnost valutnog odbora. U toku godine, rezerve monetarnog zlata su povećane na najveći nivo od osnivanja Centralne banke BiH - navedeno je u saopštenju.
Ostvarena neto dobit za 11 mjeseci 2024. godine iznosila je 399.582.286 KM, što je za 156.638.002 KM više nego u istom periodu prethodne godine i za 30,22 odsto više od planiranog za taj period.
Kapital i rezerve za 11 mjeseci iznose 1.432.545.521 KM, što je za 513.854.416 KM više u odnosu na isti period u 2023. godini.
Odlukom Upravnog savjeta Centralne banke BiH, u 2024. godini započet je proces povlačenja iz opticaja novčanica konvertibilne marke apoena 10 KM, 20 KM, 50 KM i 100 KM izdatih između 1998. i 2009. godine.
Uz podršku Predsjedništva BiH, pokrenut je i proces unapređenja zaštitnih obilježja konvertibilne marke, s ciljem očuvanja integriteta domaće valuta i podizanja standarda kvaliteta novca.
Sa Hrvatskom kovnicom novca, Centralna banka BiH je potpisala ugovor o proizvodnji i isporuci kovanica konvertibilne marke u apoenima od jedan, 0,50, 0,20, 0,10 i 0,05.
- Pozicionirali smo Centralnu banku BiH u međunarodnom kontekstu i ugostili više od 20 ambasadora i drugih predstavnika međunarodnih organizacija - navela je Selimovićeva.
Ona je istakla da je Centralna banka BiH intenzivirala aktivnosti koje su u njenom mandatu u dijelu koji se odnosi na proces pristupanja EU.
U Banci je, kako je navela, održana prva radionica o procesu pridruženja EU čime je označen početak bilateralne saradnje sa Hrvatskom narodnom bankom u okviru IPA regionalnog Programa jačanja kapaciteta centralnih banaka zapadnog Balkana, s ciljem integracije u Evropski sistem centralnih banaka.
Sa Direkcijom za ekonomsko planiranje potpisan je Memorandum o saradnji kojim je precizirana razmjena podataka i informacija koje će omogućiti usklađivanje internih poslovnih procesa sa relevantnim kalendarima izvještavanja ka institucijama EU.
Posebno je definisano učešće Centralne banke BiH s ciljem unapređenja obuhvatnosti i kvaliteta dokumenta "Program ekonomskih reformi BiH".
U okviru aktivnosti na polju međunarodne saradnje i EU integracija, Centralna banka BiH je organizovala i učestvovala na važnim konferencijama i sastancima u saradnji sa međunarodnim partnerima /MMF, Svjetska banka, EU, SECO, Sentral banking, EBRD, EFSE/.
- Postavili smo Centralnu banku BiH na mapu članova najvažnijih svjetskih mreža za održivo finansiranje i ozelenjavanje finansijskog sistema - Mrežu za ozelenjavanje finansijskog sistema koju čini 141 centralna banka i regulatori bankarskog sektora razvijenih zemalja i zemalja u razvoju, kao i 21 međunarodna organizacija u ulozi posmatrača, i Mrežu za održivo bankarstvo i finansije koju čine 94 organizacije iz 72 zemlje, obuhvatajući najmanje 92 odsto bankarske aktive u zemljama koje se smatraju tržištima u razvoju - dodala je Selimovićeva, ističući najvažnije aktivnosti u 2024. godini.
Centralna banka BiH pridružila se i Partnerstvu za savjetovanje i upravljanje rezervama Svjetske banke čiji stručnjaci pružaju pomoć u smislu upravljanja, strateške alokacije aktive, upravljanja portfolijom i rizicima, kao i instrumenata obezbjeđenja deviznih sredstava.
Od januara 2025. godine Centralna banka BiH će, u saradnji sa EFSE-om, i uz finansijsku podršku EU, raditi na uvođenju statističkog izvještavanja o rodnoj jednakosti u finansijskom sektoru BiH, kao i na razvijanju rodno osjetljivih/odgovornih politika u okviru poslovanja Banke.
Selimovićeva je ukazala i na značajne projekte unapređenja nivoa sajber bezbjednosti u 2024. godini, koji se, između ostalog, odnose na uspostavljanje saradnje o razmjeni kibernetičkih događaja sa institucijama BiH putem tijela koordinacije bankarske supervizije i proširenje sistema za nadzor ličnih podataka na baze podataka u okviru Platnih sistema.
Sprovedena je i eksterna procjena rizika sajber bezbjednosti i provjerena ranjivost informacionog sistema Centralne banke BiH.
Posebna pažnja posvećena je jačanju reputacije Banke kroz povećanu transparentnost i otvorenost prema javnosti, što je rezultiralo profesionalnim odnosom medija prema instituciji.
U saopštenju se dodaje da je pokrenut višegodišnji projekat uvođenja finansijske edukacije u obrazovni sistem sa osam javnih ekonomskih fakulteta, entitetskim agencijama za bankarstvo i agencijama za nadzor osiguranja.