Hungarian Conservative: U BiH borba za vlast u kojoj se pravosuđe koristi kao oružje za pokoravanje srpskog rukovodstva
Tekst Elene Fric za Hungarian Conservative.
Kao grom je 12. marta 2025. godine ekspolidrala vijest: tužioci u BiH naredili su hapšenje predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika. Raspisane su i potjernice za predsjednikom Vlade Srpske Radovanom Viškovićem i predsjednikom Narodne skupštine Srpske Nenadom Stevandićem. Optužba tužioca Ćazima Hasanpahića je "atak na ustavni poredak". Ali šta se zaista krije iza ovog dramatičnog preokreta? Da li je to legitiman napor da se očuva jedinstvo zemlje ili još jedno poglavlje u dugoj sagi o Evropskoj uniji i njenim zastupnicima koji politički naoružavaju pravosuđe u BiH? Kao kritički posmatrač balkanske politike, smatram da je ovo drugo daleko vjerovatnije i smatram da je to opasan manevar za moć i uticaj.
Ona je napisala da Tužilaštvo BiH, koje je odgovorno za izdate naloge, ne funkcioniše u izolaciji, već djeluje pod pritiskom međunarodnih aktera - EU i njemačkog političara Kristijana Šmita, te da je to nepobitna činjenica.
- Taj njemački diplomata, čiji autoritet nema jasnu podršku Savjeta bezbjednosti UN, uporno djeluje kao izvršilac Brisela, sa namjerom da smanji autonomiju Republike Srpske - naglasila je Fricova.
Prema njenim riječima, optužba za "napad na ustavni poredak" djeluje kao "sveobuhvatna etiketa" koja se lako primjenjuje na bilo koga ko se suprotstavlja centralističkoj agendi političkog Sarajeva i EU.
- Gdje su dokazi? Koji konkretni postupci opravdavaju tako ozbiljnu optužbu? Objava ostaje frustrirajuće nejasna, a ta nedorečenost nije slučajna. Dvosmislene optužbe su obilježje onih koji ne žele ili ne mogu da pruže čvrste dokaze - napisala je Fricova.
Fricova je u tekstu opisala Dodika kao "bez sumnje polarizujuću figuru" i istakla da on kao predsjednik Srpske čvrsto brani interese srpskog naroda, zasnivajući svoj stav na Dejtonskom mirovnom sporazumu.
- Njegovi klevetnici ga ocjenjuju kao separatistu, ali Dodik insistira da jednostavno brani prava koja su njegovom entitetu zagarantovana Dejtonom - piše Fricova.
Fricova je naglasila da nisu neočekivani nalozi za hapšenje Dodika, Viškovića i Stevandića, te da su uslijedili nakon što je predsjedniku Srpske izrečena kazna zatvora u trajanju godinu dana i zabrana bavljenja politikom u trajanju od šest godina zbog navodnog odbijanja da poštuje odluke Kristijana Šmita.
- Presuda je sama po sebi bila skandalozna i Srbi je vide kao napad na njihovu autonomiju. Sada je situacija dodatno eskalirala - hapšenje umjesto pregovora - navela je Fricova.
Komentarišući Hasanspahića, Fricova navodi da je on otjelotvorenje suštinskog problema u pravosuđu BiH, čija je nezavisnost veoma sumnjiva.
- Hasanspahiću nije strana kontroverza. On je odavno zauzeo stav lojalnog saveznika centralističkih vlasti u Sarajevu, koje su blisko povezane sa EU i SAD. Njegova umiješanost navodi na ključno pitanje da li on služi pravdi ili djeluje kao instrument šire političke agende - istakla je Fricova.
Prema njenim riječima, momenat izdavanja naloga, nedugo nakon što je predsjednik Srpske odbio autoritet policije i pravosuđa na nivou BiH na teritoriji Republike Srpske, ukazuje na koordinisanu odmazdu i radi se o borbi za vlast u kojoj se pravosuđe koristi kao oružje sa ciljem pokoravanja rukovodstva Srpske.
Fricova je ukazala na interesantnu činjenicu da Hrvati u BiH jedva da primjećuju ovu debatu.
- Kao i Srbi, Hrvati se ljute zbog politike centralizacije Sarajeva i pristupa EU, koji efektivno učvršćuje bošnjačku dominaciju. Ipak, nalozi za hapšenje izdaju se samo za srpske političare, uprkos rasprostranjenom nezadovoljstvu Hrvata zbog njihovog neriješenog statusa - navela je Fricova.
Ona je ocijenila da takvo selektivno ciljanje otkriva da cilj nije pravda, već podrivanje Republike Srpske, najveće prepreke centralističkim ambicijama.
- EU, koja se predstavlja kao zagovarač demokratije i vladavine prava, čini se da pobija sopstvene vrijednosti. Umjesto da jednako tretira tri konstitutivna naroda u BiH, Brisel bira strane i rizikuje dalju nestabilnost - naglasila je Fricova.
Fricova je istakla da je uloga SAD "stalni izvor gnjeva u Republici Srpskoj", posebno tokom mandata bivšeg američkog ambasadora u Sarajevu Majkla Marfija, koji je bio na toj funkciji do prošle godine.
Ona je navela da je Marfi za Srbe simbol politike u kojoj je konstantno favorizovana bošnjačka strana.
Fricova je ocijenila da su odluke diplomatske misije tokom mandata Marfija izazvale poseban gnjev.
- Pod njegovom kontrolom, Ambasada SAD je uglavnom zapošljavala Bošnjake, što su u Republici Srpskoj protumačili kao očiglednu pristrasnost. To je dodatno doprinijelo percepciji da su SAD namjerno skrajnule zabrinutosti Srba i Hrvata, dok su podržavale centralističke napore /političkog/ Sarajeva - istakla je Fricova.
Ona je navela da pristalice predsjednika Dodika spekulišu o potencijalnoj promjeni stava SAD tokom mandata nove administracije u Vašingtonu koju trenutno predvodi predsjednik Donald Tramp.
Za Dodika, piše Fricova, to bi moglo da pruži prijeko potreban podsticaj, ojača njegovu poziciju i ublaži kritike Zapada upućene njegovom vođstvu.
Fricova upozorava da objava naloga za hapšenje nije samo napad na Dodika i njegove saveznike, već predstavlja presedan koji ugrožava krhku ravnotežu Dejtonskog mirovno sporazuma.
- Kada centralno pravosuđe pokrene tako tešku ofanzivu protiv rukovodstva jednog entiteta, bez jasnih dokaza ili obzira na političke posljedice, to otvara put ka daljem razdoru. Srpski narod neće tiho pristati na to. Oni vide Dodika kao zaštitnika njihovih prava - navela je Fricova.
Ona je upozorila da bi prijetnja hapšenjem, kojom se ni u kom slučaju ne smanjuju tenzije, mogla da "dovede do radikalizicije".
- A gdje je međunarodna zajednica? NATO i EU pojačavaju svoje prisustvo, ali čini se da umjesto da posreduju, oni namjerno potpiruju vatru - naglasila je Fricova.
Ona je ukazala da vijest o nalozima za hapšenje Dodika, Viškovića i Stevandića ne oglašava pobjedu pravosuđa, već otkriva sramnu politizaciju pravosuđa na nivou BiH.
- Tužilac Ćazim Hasanpahić je možda javno lice tog poteza, ali prave arhitekte toga borave u Sarajevu i Briselu. Ono čega smo svjedoci nije sprovođenje zakona, već nespretan prikaz dominacije kojim se gaze težnje srpskog i hrvatskog naroda, te podriva same temelje Dejtonskog sporazuma - istakla je Fricova.
Ona je naglasila da EU, umjesto što sprovodi svoje igre moći, treba da prestane da miješa svoje prste u BiH.
Fricova je navela da mir u regionu zavisi od međusobnog poštovanja svih strana, uključujući Srbe i Hrvate, koji samo žele da zaštite svoju bezbjednost i samoopredjeljenje.
- Brisel mora da prekine da nahuškava etničke grupe jedne protiv drugih, da poštuje postijeće sporazuma i pozove na okončanje represije i okretanje dijalogu. BiH jedino kroz takav put može da obezbijedi mirnu budućnost, umjesto da se upušta u nove sukobe - zaključila je Fricova.
Izvor: Hungarian Conservative