Srpska i Srbija sutra zajednički obilježavaju 150 godina od Nevesinjske puške, prenos na RTRS od 11 časova (VIDEO)
Nastao je kao izraz slobodarskih težnji srpskog naroda, koji je odredio političku sudbinu Balkana. U Nevesinju se sutra očekuje prisustvo najviših zvaničnika Republike Srpske i Srbije i predstavnika zakonodavne vlasti Crne Gore. Svetu arhijerejsku liturgiju služiće patrijarh srpski Porfirije.
Od jedanaest časova, RTRS će prenositi Svečani program, a prenos možete gledati i na našem portalu i Јutjub kanalu.
Nezadovoljstvo Srba u Hercegovini teškim uslovima života pod turskom vlašću bio je jedan od uzroka izbijanja Nevesinjske puške. Razlozi su bili socijalni i nacionalni.
- Socijalni prije svega, jer su Srbi željeli da se oslobode osmanske vlasti, čitluk sahibijskog sistema, da postanu seljaci sopstvene zemlje, a nacionalni – oni su imali ideju da se ujedine sa srpskim kneževinama Srbijom i Crnom Gorom - dodaje Aleksandar M. Savić sa Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Nezadovoljstvo je kulminiralo u julu 1875. godine, kad su se ustanici digli na oružje.
- Došlo je do jednog sukoba lokalnih seljana iz nevesinjskih sela sa turskim zaptijama, to je neka vrsta turske policije ili organa reda – to je brdo Grebenac kod Krekova, to je to čuveno selo, i taj sukob koji se dogodio 9. jula je zapravo označio početak te čuvene Nevesinjske puške - dodaje on.
Ustanak se ubrzo proširio na cijelu Hercegovinu i pokrenuo oslobodilačke pokrete i u drugim krajevima.
- Nevesinjska puška je bila signal za početak velike borbe za oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda, u tu borbu su se u avgustu uključili Srbi iz Bosne, naročito Krajina - navodi istoričar Miloš Ković.
Srbija i Crna Gora zaratile su s Turskom, a u rat ulazi i Rusija. Berlinski kongres prekrojio je kartu Balkana, ali ustanici će još decenijama sanjati slobodu.
- Srbija došla tada već konačno na Berlinskom kongresu te 1878. do nezavisnosti i uvećanja, uz razočarenje veliko što je obelodanjen taj rusko-austrijski sporazum i BiH su, avaj, pripale Austrougarskoj - navodi istoričar Nebojša Damnjanović.
Podvizi slavnih predaka nisu zaboravljeni. Trajna su inspiracija i podsjetnik na značaj slobode.
- Tako da je Nevesinjska puška i cijeli taj ustanak u BiH bio izvor snage, okrepljenja cijelog srpskog naroda sve do oslobođenja 1918, a sjećanje na te događaje je izvor snage srpskog naroda u Republici Srspkoj i dan-danas - pojasnio je Ković.
Nevesinjska puška bila je velika prekretnica u istoriji srpskog naroda, pa istoričari za nju kažu da je pucanj koji odjekuje vijekovima.