Nevesinjski krompir: Šta proizvođačima omogućuje zaštita geografskog porijekla?(VIDEO/ AUDIO)

Na tržištu Evropske unije ima više stotina proizvoda koji nose oznaku zaštićenog geografskog porijekla poput pršuta iz Dalmacije , maslinovog ulja iz Grčke ili francuskog sira.Od 2006. godine i zemlje koje nisu članice Unije mogu zaštititi svoje jedinstvene proizvode.Među prvim domaćim prehrambenim proizvodima koji imaju zaštićeno porijeklo je i nevesinjski krompir. Da li je sada put ovog proizvoda izvjesniji i brži na tržište Evropske unije?

U Pridvorcima nedaleko od Nevesinja na gazdinstvu Vese Radića obavljena je sadnja krompira na više od tri hektara. Spoj tradicionalne proizvodnje i savremene mehanizacije na oranicama podno planine Velež daje proizvod koji na tržištu nema dostojnu konkurenciju.

Proizvođač krompira Veso Radić objašnjava da se krompir proizvodi na stari, tradicionalni način. ”U čitavom ovom polju nema vode i samim tim samim što nema vode ne možemo ni koristiti puno hemije,nadmorska visina je ta koja mu odgovora,klimatski uslovi.“, kaže Radić.
Nevesinjki krompir je dobio oznaku zaštićenog geografskog porijekla jer je proizvođač poštovao pravila o sistemima kvaliteta za prehrambene proizvode Bosne i Hercegovine koji je usklađen sa zakonodavstvom Evropske unije, a jedno od ključnih je da krompir potiče isključivo sa teritorije Nevesinja.

"Proizvođač ima veću sigurnost u taj proizvod kada ga vidi na tržištu sa tom oznakom proizvođač sam lakše dolazi do kupca, samim tim taj proizvod ima određenu cijenovnu vrijednoot veću u određenom procentu nego proizvod iste kategorije koji nije zaštićen”, izjavio je Dragan Brenjo, šef Odsjeka za sertifikaciju i označavanje hrane Agencije za bezbjednost hrane Bosne i Hercegovine.Brenjo je istakao da se ovo pokazalo na primjeru Evropske unije gdje je procenat trenutno oko 74 milijarde evra na godišnjem nivou zaštićenih proizvoda.

Put do ključnog dokumenta proizvođačke specifikacije i liste Zavoda za zaštitu intelektualne svojine počinje od udruživanja proizvođača.Zaštićeno ime mogu da koriste proizvođači s tog geografskog područja koji se registruju.Ovom oznakom kupac ima garanciju i sigurnost da iza proizvoda stoji čitav sistem.

„Kada kupi proizvod da zna da je to baš taj proizvod,da je taj proizvod kreiran po toj tehnologiji,a to mu garantuje neki od strandarda,u konkretnom slučaju radi se o zaštiti oznake geografskog porijekla“, rekao je prof. Grujica Vico profesor Poljoprivrednog fakulteta u Istočnom Sarajevu. Da bi se to uspostavilo, kakao kaže,treba da postoji čitav sistem sljedivosti- od njive do trpeze ili od polja do stola što znači da obuhvata integralno ,kompetan vertikalni lanac.

Sertifikovanje omogućava proizvođačima da postanu dio zaštićenog brenda i nevesinjski krompir ima veću šansu da se nađe na trpezi u Evropskoj uniji. Ali, ako završi u ručku u nekom domaćinstvu kod nas svakako će ispunjavati visoke standarde.Ova procedura u značajnom mjeri štiti proizvođače i od falsifikata i od nelojalne konkurencije, neovlaštenog korištenja imena, brenda i u krajnjoj liniji doprinosi pozicioniranju i brendiranju tih proizvoda kako na domaćem tako i na međunarodnom tržištu.“, izjavio je Dejan Šešlija iz Republičke agencije za razvoj malih i srednjih preduzeća.
Značaj pravovremene zaštite proizvoda i njihov put ka evropskim kupcima mogao bi afirmisati i poznati spor o porijeklu kranjske kobasice između Hrvatske i Slovenije.

TV reportaža
Radio reportaža