Nova knjiga neobjavljenih tekstova Arčibalda Rajsa

Knjiga sadrži do sada neprevedene novinske tekstove - ratne izvještaje, koje je Rajs slao zapadnim novinama u Parizu i Amsterdamu, a posebno u Lozani "Lozanskoj gazeti", odakle je i prevedeno 108 tekstova koji čine ovu knjigu.

Izvještaji Arčibalda Rajsa sa ratišta iz Srbije, koji su sada prvi put objavljeni na srpskom jeziku, izazvali su veliku pažnju u Evropi, otkrili istinu o zločinima austrogarske vojske u Mačvi i Podrinju i pomogli da se u javnom mnjenju evropskih zemalja stvori slika o pravednoj borbi koju je tokom Prvog svjetskog rata vodila Srbija.

U knjizi koja ima 462 strane, osim tekstova, prvi put su objavljeni i nepoznati dokumenti i fotografije i sigurno do sada najpotpunija bibliografija Rajsovih radova i stvaralaštva.

Rajs, švajcarski profesor i naučnik, kriminalista i humanista proveo je četiri godine u redovima srpske vojske, bilježeći zločine koje je Austrugarska vršila nad Srbima, a poznat je po svojoj brošuri "Čujte, Srbi", u kojoj je pomogao Srbima da upoznaju sami sebe i svoje mane.

Knjigu "Ratni izvještaji iz Srbije i sa Solunskog fronta" priredili su Živko V. Marković i Milan Starčević, a izdavač je Geopolitika pres. Objavljivanjem ove knjige, izdavač se pridružio obilježavanju 100 godina od početka Velikog rata.

Istoričar Mile Bjelajac rekao je da je Rajs doprinio širenju istine o austrougarskim zločinima nad Srbima, posebno u Mačvi, što je imalo veliku težinu, jer je on bio ugledni kriminalista, čije naučne metode su koristile sve policije u svijetu.

"On nije samo iznosio istinu o Srbima, nego je i polemisao i prozivao listove i državne organe zemalja na zapadu, koji su dozvoljavali njemačku propagandu, ali ne i savezničku", rekao je Bjelajac, navodeći da se Rajs sa uspjehom suprotstavlja austrougarksim pamfletima protiv Srbije i da je bio nepristrasan stranac visokih moralnih kvaliteta.

Prema njegovim riječima, Rajs je svjedok razmišljanja srpskih zvaničnika tog doba, kao što je Nikola Pašić, a uspio je i da razotkrije bugarsku i albansku propagandu uperenu protiv Srbije i njenih navodnih pretenzija ka tim zemljama.

Glavni urednik Geopolitike Slobodan Erić rekao je da su ovi Rajsovi tekstovi u zapadnim novinama pomogli da Zapad upozna Srbe u najboljem svjetlu.

- Tadašnja Srbija je dobila propagandni rat, za razliku od danas kada smo ga izgubili - rekao je Erić, navodeći da je Rajs bio autoritet i da se njegovoj riječi vjerovalo.

Publicista Nikola Živković kaže da su Rajsu, koji se rodio u Njemačkoj, a živio u Švajcarskoj, zamjerali u Njemačkoj što je branio srpski narod. On je ocijenio da je pitanje da li bi Rajs uspio da odbrani istinu o Srbima da se angažovao tokom ratova devedesetih godina 20. vijeka, s obzirom na konstelaciju snaga u svijetu i položaj Srbije.