Utvrđene izmjene i dopune Zakona o visokom obrazovanju
Razlog za donošenje izmjena i dopuna Zakona o visokom obrazovanju (po hitnom postupku) je taj što je u periodu od usvajanja važećeg Zakona o visokom obrazovanju (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 67/20) do danas Ministarstvo za naučnotehnološki razvoj i visoko obrazovanje kontinuirano pratilo primjenu Zakona u praksi i mogućnost razrade zakonskih odredaba kroz podzakonske akte.
Kao rezultat ove kontrole nad primjenom Zakona, utvrđeno je da postoji potreba da se pojedine odredbe Zakona preciznije definišu, da se pojedine situacije zakonski urede koje do sada nisu bile uređene i da postoji potreba razrade zakonskih odredaba kroz podzakonske propise.
Usvajanje Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o visokom obrazovanju (po hitnom postupku) u opštem interesu je za oblast visokog obrazovanja Republike Srpske jer će se ovim zakonom omogućiti hitno usaglašavanje sa najnovijim dostignućima u oblasti nauke i umjetnosti, u oblasti izbora u zvanja nastavnika i saradnika, kao i u oblasti regionalne mobilnosti nastavnika i saradnika.
Pored navedenog, u opštem je interesu i usaglašavanje sa novousvojenim Zakonom o Agenciji za visoko obrazovanje Republike Srpske (Službeni glasnik Republike Srpske, broj 42/24), posebno sa odredbom kojom se propisuje da visokoškolska ustanova prestaje da radi danom konačnosti rješenja kojim se odbija zahtjev za akreditaciju.
Prema tome, radi se o usklađivanju odredaba dva zakona i o hitnom omogućavanju nadležnoj inspekciji brže i efikasnije postupanje u slučajevima kada visokoškolska ustanova ne ispunjava uslove za akreditaciju.
Izmjenama i dopunama Zakona o visokom obrazovanju po prvi put se u sistem visokog obrazovanja u Republici Srpskoj propisuje Program afirmativnih mjera za upis kandidata sa malignim oboljenjima i invaliditetom. Propisivanje navedenih izmjena je u opštem interesu, a doprinijeće boljoj inkluziji studenata iz navedenih kategorija i lakšem upisu i obrazovanju navedenih studenata.
Vlada Srpske utvrdila je Nacrt zakona o organskoj proizvodnji, koji je usklađen sa Strategijom razvoja poljoprivrede i ruralnih područja Republike Srpske za period 2021-2027. godine.
Pristupilo se donošenju novog zakonskog rješenja, između ostalog i zbog toga što je postojeći zakon donesen 2013. godine.
S obzirom na to i da je organska proizvodnja jedan od prioriteta BiH za pristupanje EU, bilo je potrebno pristupiti izradi novog zakona, kako bi se odredbe novog zakonskog rješenja koje reguliše organsku proizvodnju uskladile sa novom Uredbom Evropskog parlamenta i Savjeta Evrope o organskoj proizvodnji i označavanju organskih proizvoda.
Takođe, kako postoji jedan broj proizvođača koji izvoze organske proizvode u EU i druga svjetska tržišta, bilo je neophodno donijeti novi zakon, kako bi se obezbijedila ekvivalentnost sa EU propisima i nastavak izvoza organskih proizvoda iz Republike Srpske.
Predloženim rješenjem zakona u odnosu na trenutni uvodi se Registar organskih i proizvođača u periodu konverzije, prednost u proizvodnji daje se biljkama i životinjama sa našeg područja, odnosno starim sortama biljaka i rasa životinja, odnosno očuvanju genetičkih resursa, grupna certifikacija koja omogućava malim proizvođačima udruživanje u grupu i na taj način plasman organskih proizvoda.
Nacrt zakona propisuje da svaki organski proizvod treba da ima oznaku za organski proizvod, čija upotreba je obavezna za sve organske proizvode koji se stavljaju u promet, uključujući i proizvode iz uvoza.
Na ovaj način potrošač će biti siguran da je u pitanju organski proizvod, a naročito kada je riječ o proizvodima iz uvoza (iz razloga što zemlje imaju različite oznake za organske proizvode, a na naše tržište dolaze proizvodi iz različitih dijelova svijeta).
Na današnjoj sjednici, Vlada Republike Srpske raspravljala je i upoznala se sa Informacijom o postupanju Ustavnog suda BiH u vezi sa Zahtjevom broj U-6/24 za rješavanje spora sa entitetom Republika Srpska zbog donošenja Odluke o načinu i uslovima prodaje nepokretnosti u svojini Republike Srpske, koje se nalaze u okviru posebnog područja Јahorine javnim nadmetanjem–licitacijom, broj 04/1-012-2-4406/23, od 28.12.2023. godine ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 114/23).
Vlada Republike Srpske zauzela je stav i konstatuje da je postupak prodaje nepokretnosti na Јahorini na lokalitetu Vučiji most sproveden u skladu sa zakonima Republike Srpske.
Takođe, Vlada je konstatovala da je kompletna procedura prodaje, da je uplaćen cjelokupan iznos u budžet Republike Srpske i kupac uknjižen u katastarsku evidenciju kao vlasnik, okončana prije podnošenja zahtjeva 13 poslanika Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH od 12.3.2024. godine i u momentu donošenja odluke Ustavnog suda BiH, te je odluka neprimjenjiva.
Takođe, Vlada Republike Srpske je konstatovala i zauzela stav da se ovim postupcima i odlukama Ustavnog suda BiH kroz sudske odluke nastoji uvesti praksa odlučivanja o imovini Republike Srpske.
Vlada Srpske je usvojila Informaciju o preduzetim aktivnostima na projektu izgradnje stambenih objekata oštećenih u zemljotresu na području opština Ljubinje, Berkovići i Bileća.
Republički sekretarijat za raseljena lica i migracije je pokrenuo realizaciju projekta izgradnje stambenih objekata na području opštine Ljubinje, Berkovići i Bileća za porodice čiji su objekti oštećeni u zemljotresu.
Procijenjena vrijednost za devet stambenih objekata u opštini Berkovići je 789.290,00 KM, za izgradnju jednog stambenog objekta u opštini Bileća je 82.880,00 KM i za izgradnju višeporodičnog stambenog objekta sa šest stanova sa vanjskim uređenjem u opštini Ljubinje je 747.930,00 KM. Ukupna vrijednost projekta za sve tri opštine iznosi 1.620.100,00 KM.
Vlada Republike Srpske se upoznala sa Informacijom o statusu sedam institucija kulture na nivou BiH i istu prihvata i zaključila je da ne postoji ustavnopravni osnov za donošenje predloženog zakona o ustanovama kulture na nivou Bosne i Hercegovine. Podsjećamo da je gospodin Šmit povukao još jedan u nizu poteza koji predstavljaju direktno kršenje dokumenta koji je u BiH donio mir.
Riječ je o nametnutoj Odluci o finansiranju Nacionalne i univerzitetske biblioteke BiH i ultimatumu upućenom Savjetu ministara BiH da u roku od 60 dana donese zakon kojim bi se predložio način funkcionisanja sedam institucija kulture na nivou BiH i to: Nacionalna i univerzitetska biblioteka, Zemaljski muzej, Historijski muzej, Muzej književnosti, Muzej pozorišne umjetnosti, Specijalna biblioteka za slijepa i slabovida lica, Kinoteka i Umjetnička galerija.
Podsjećanja radi, pokušaji donošenja Zakona o tzv. institucijama kulture od značaja za BiH traju još od 2009. godine. Republika Srpska od tada do danas ima isti stav koji se sastoji u sljedećem: Ne postoji ustavni osnov za donošenje zakona o ustanovama kulture na nivou Bosne i Hercegovine, a to iz razloga što su odredbom člana III tačka 1. Ustava BiH Nadležnosti institucija Bosne i Hercegovine decidno navedene nadležnosti institucija BiH, u koje ne spada pitanje kulture i zaštite kulturnih dobara, a tačka 3 a. istog člana, propisuje da sve vladine funkcije i ovlaštenja koja nisu Ustavom BiH izričito data institucijama BiH, pripadaju entitetima. Takođe, napominjemo da je Amandmanom XXXII na član 68. Ustava Republike Srpske propisano da Republika uređuje i obezbjeđuje, između ostalog i kulturu i zaštitu kulturnih dobara, a to znači da je oblast kulture i zaštite kulturnih dobara u isključivoj nadležnosti entiteta.
Pri tome potrebno je naglasiti da ni na osnovu člana III tačka 5. Dodatne nadležnosti, ova pitanja nisu obuhvaćena, a samim tim i ne može da se vrši prenos nadležnosi sa entiteta na zajedničke institucije Bosne i Hercegovine, jer ona i nisu u domenu Aneksa 5. do 8. Opšteg okvirnog sporazuma, niti su ta pitanja relevantna za očuvanje suvereniteta, teritorijalnog integriteta, političke nezavisnosti i međunarodnog statusa BiH, da bi Bosna i Hercegovina preuzela te nadležnosti.
Zakon koji bi sedam institucija kulture tretirao kao institucije Bosne i Hercegovine nema pravni osnov u Ustavu BiH (Aneks 4) niti bilo kojem drugom aneksu jer u njima nije propisano normativno sljedništvo Bosne i Hercegovine nad pomenutim ustanovama.
Kako bi predloženi zakon regulisao ustanove kulture od značaja za Bosnu i Hercegovinu a pobrojane ustanove i institucije, koje bi bile predmet ove zakonske materije i teritorijalno i administrativno pripadaju Federaciji Bosne i Hercegovine, odnosno Kantonu Sarajevo ili Gradu Sarajevo, te kako je Federacija BiH nadležna za oblast kulture, u skladu sa Ustavom BiH i Ustavom Federacije BiH, iz navedenog proizilazi da Federacija BiH treba da zakonski reguliše pitanje osnivanja, finansiranja, statusa i značaja ovih ustanova.
Treba naglasiti da je 2020. godine, pitanje rješavanja pravnog statusa i finansiranja sedam institucija kulture na nivou BiH moglo biti riješeno da je prihvaćena inicijativa Vlade Kantona Sarajevo.
U pomenutoj inicijativi zatraženo je da finansiranje ovih institucija preuzme Vlada Kantona Sarajevo na šta je Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske dalo pozitivno mišljenje svojim aktom broj: 07.06/052-8127/20 od 9. oktobra 2020. godine.
Pomenutim aktom, Ministarstvo prosvjete i kulture je, uvažavajući nadležnosti Kantona Sarajevo, prihvatilo inicijativu Vlade Kantona Sarajevo, te navelo da Kanton Sarajevo treba trajno da preuzme upravljanje, rukovođenje i nadzor nad radom navedenih sedam institucija kulture.
Imajući u vidu naprijed navedeno, očigledno je da gospodin Šmit nije imao, ili nije uzeo u obzir, sve potrebne informacije, te je iz tog razloga posegnuo za novim nametanjima odluka koje su u direktnoj suprotnosti sa Opštim okvirnim sporazumom za mir u BiH.