Ponovo pokušaji centralizacije - ovaj put u kulturi
Kristijan Šmit, koga Republika Srpska ne priznaje kao visokog predstavnika, krajem prošle godine donio je odluku da se te institucije finansiraju iz zajedničke kase, što su bošnjači političari objeručke prihvatili.
Kultura je u nadležnosti entiteta i sedam sarajevskih institucija kulture nema reprezentativnost da predstavlja cijelu BiH - poručuju kulturni radnici iz Republike Srpske.
Šmit nastavlja da se ponaša kao aposlutni vladar u BiH. Ignoriše Ustav,uz podršku bošnjačkih političara pokušava da sedam institucija kulture navodno od "državnog" značaja "ugura" u budžet BiH, kako bi riješio njihove finansijske probleme.
Riječ je o Zemaljaskom muzeju BiH, Istorijskom muzeju BiH, Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci BiH, Muzeju književnosti i pozorišne umjetnosti BiH, Biblioteci za slijepa i slobovidna lica BiH, Kinoteci BiH i Umjetničkoj galeriji BiH.
Srpski ministri u Savjetu ministara rezolutno odbiju mogućnost da zajednički nivo vlasti preuzme finansiranje, jer Republika Srpska ima svoje institucije kulture.
- Neće biti nikada obezbijeđena sredstva sa nivoa BiH za tih sedam institucija kulture. Ponavljaćemo više puta - neće biti tretirana budžetom iz prostog razloga jer za to nema zakonske osnove - jasan je zamjenik predsjedavajuće Savjeta ministara Staša Košarac.
Ministar inostranih poslova u Savjetu ministara Elmedin Konaković kaže da jedna strana blokira i da ne vidi "razumijevanje za funkcionisanje sedam ključnih institucija kulture u BiH".
- Nalazimo alternativna rješenja, nažalost, a zagovaraćemo ovo sistemsko državno rješenje - kaže Konaković.
"Državno" rješenje o kojem Konaković govori ne postoji, jer je prema Dejtonskom sporazumu, kultura u nadležnosti entiteta, ali treba se dodvoriti bošnjačkim biračima. Republika Srpska ima svoje muzeje, kinoteku, nacionalnu biblioteku. Oznaka BiH u nazivu sedam institucija kulture ne znači reprezentativnost i nadležnost na cijelom prostoru BiH, djelatnost im je ograničena na Federaciju, kaže direktorka Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske Ljilja Petrović Zečević.
- Činim mi se da se želi postići centralizovani model kulture, cetralizovani model finasiranja kulture. Vrlo je nepravedno da se favorizuju institucije jednog entiteta i da im se daje status krovne institucije u odnosu na institucije kulture Republike Srpske - ističe Petrović Zečević.
Srpska ne spori postojanje institucija kulture iz Sarajeva, ali ako žele novac iz budžeta BiH, onda sve institucije kulture uključujući i one iz Republike Srpske, treba da budu finansirane iz zajedničke kase. Sarajevski kulturnjaci, pak, misle da imaju eksluzivno pravo da predstavljaju BiH, uzdaju se u Šmita i njegove dekrete.
- Mi smo prošle godine nalogom visokog predstavnika dobili moje imenovanje, ali ono ništa ne znači ako nemate sredstava. Upoznati ste da je Predsjedništvo BiH ponovo vratilo budžet jer nema sedam institucija kulture u njemu, ali ne vidimo volju u Savjetu ministara da se to riješi, posebno od gospode ministara iz Republike Srpske - kaže direktorka Nacionalne i univerzitetske biblioteke BiH Adisa Žero.
Kroz rad sedam tzv. bh. institucija kulture promoviše se navodno jedinstveno bosansko-hercegovačko kulturno-istorijsko nasljeđe. Potpuno se zanemaruje da u BiH žive tri naroda sa sopstvenom istorijskom, kulturnom, književnom, spomeničkom i drugom ostavštinom.
- Institucije u Federacije pozivaju se na istorijski kontnuitet kao da nije došlo do novih društveno-poliitčkih podjela u BiH. Vuku nasljeđe iz socijalistilkog sistema, što im ne daje reprezentativnost da predstavljaju BiH - kaže Petrović Zečević.
Petrović Zečić kaže da je mnogo primjeru u svijetu, u Španiji, Italiji Ujedinjenom Kraljestvu, gdje postoje dvije ili više nacionalnih institucija kulture, pa zašto onda ne može u BiH.