Dmičić: Međunarodni protektorat i tutorstvo kočnica stabilnosti i razvoja BiH
Povodom 30 godina od potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma u Parizu, Dmičić je naglasio da su svi vidovi intervencionizma, posredovanja i arbitriranja međunarodnih predstavnika prepreka preuzimanju odgovornosti domaćih organa i institucija.
- Promjene dejtonskih, ustavnih rješenja nisu moguće bez saglasnosti svih učesnika i država potpisnica i svjedoka, dva entiteta i tri konstitutivna naroda u BiH - naglasio je Dmičić.
Dmičić je istakao da je Ustav nastao aktom međunarodnog prava, odnosno međunarodnim ugovorom, gdje su sadržani osnovi ustavnopravne konstrukcije BiH sa pravnog i političkog stanovišta, što obavezuju sve potpisnice da ih poštuju i dosljedno izvršavaju.
Naglasio je da se reviziji međunarodnih ugovora ili samo pojedinih dijelova pristupa kada protekne određen ugovoreni period ili se ukaže potreba da se ugovori promijene, odnosno usaglase sa izmijenjenim prilikama.
- Uslovi i postupak za to nisu propisani i eventualna izmjena Dejtonskog mirovnog sporazuma stvar je svih strana – članica potpisnica, ali i država garanata, što bi dovelo do vraćanja aktima više pravne i institucionalne hijerarhije, prvenstveno UN - naglasio je Dmičić.
On je naveo da je neophodno ukazati na svu štetnost tendencije umanjenja nadležnosti entiteta i na imperativnost zahtjeva da se obustavi erozija entitetskih nadležnosti i ne prihvata revizija dejtonskih rješenja i uspostavljenog modela složene države BiH sa dva jednakopravna entiteta - Republike Srpske i FBiH, sa Brčko dristriktom i tri konstitutivna naroda.
- Umjesto opredjeljivanja za jedan od poznatih oblika državnog uređenja Ustav utvrđuje da se BiH sastoji iz dva entiteta - FBiH i Republike Srpske, koji imaju samostalnost i sve državne funkcije i nadležnosti osim ovih koje su Ustavom BiH izričito prenesene na njene institucije, kao što se to čini u složenim državama - pojasnio je Dmičić.
U raspodjeli nadležnosti, dodao je, zastupljen je model koji više znači kompromis između težnje za očuvanje cjelovitosti BiH i potpune samostalnosti entiteta, po čemu je BiH složena država koja se nalazi i pod specifičnim međunarodnim protektoratom.
On je ukazao da se nesaglasnosti i osporavanja Dejtonskog mirovnog sporazuma odnose na unutrašnje sukobe, podjele, favorizovanje samo jednog modela za BiH, prvenstveno njenu centralizaciju i unitarizaciju, sa dominacijom jednog najbrojnijeg naroda, a pod matricom navodnog stvaranja funkcionalne države.
Takođe je naveo i negiranje istorijske, nacionalne i vjerske posebnosti zasebnih državotvornih i političkih zajednica, jačanje konsocijacijskih elemenata političkog sistema i većinskog odlučivanja, nepostojanje organizovanih i provodivih ustavnih, političkih i ekonomskih reformi, posebno u procesu dejtonsko-briselskih politika.
Kako je naglasio, od zaključenja Dejtonskog mirovnog sporazuma do procesa tihe /prikrivene/ revizije Ustava BiH prevagu su odnosila federalno-konfederalna obilježja državnog uređenja.
Razumljivo je, kaže, da je u postkonfliktnoj situaciji postojalo i još postoji nedovoljno povjerenja, iskrenosti i spremnosti na kulturni dijalog, toleranciju i pomirenje između etničkih grupa i njihovih vođa.
- U tom kontekstu je moguće sagledavati pojave i rasprave, koje proklamuju nastavak procesa disolucije putem prekrajanja granica, mirnog razdruživanja državotvornih dijelova i naroda i njihovih kolektiviteta, stvaranje novih državotvornih jedinica na načelima entiteta i slično, što zbog iskustava iz prošlosti direktno asocira na mogućnost nastanka tragičnih sukoba na ovim prostorima - naveo je Dmičić.
Dmičić smatra da to zahtijeva dijalog između entiteta i institucionalnog okvira BiH o uzrocima, karakteru i posljedicama tragičnih ratnih sukoba, kao i da se izvrši revizija sudskih odluka o ratnim zločinima i preispita i zaustavi izricanje presuda narodima i javnim vlastima i kolektivitetima.
Naglasio je i da zahtijeva da se onemogući neustavna retroaktivna primjena krivičnog zakonodavstva, odbace svi pozivi na ukidanje Republike Srpske i osporavanje njenog imena, obilježja i postojanja.
Međutim, istakao je, prisutni su zahtjevi i snage u smislu da se omogući da vlast djeluje samo po principu većine, zanemarujući mogućnost diskriminacije, netolerancije i majorizacije većine nad manjinom.
- Protivuriječno je demokratskim tekovinama, ustavnim vrijednostima da bilo ko kao nelegalan i neligitiman organ mijenja državni i entitetske ustave, donosi nove i mijenja već postojeće zakone, zamjenjuje ili utiče na parlamentarnu, izvršnu, upravnu i sudsku vlast, smjenjuje nosioce političkog i javnog života, donosi odluke o uspostavljanju treće poluge vlasti i mijenja nadležnost pravosudnih organa - naveo je Dmičić.
Dodao je i da se to odnosi i na uspostavljanje novih organa i institucija na nivou BiH /odbrana i oružane snage, obavještajno-bezbjednosni sektor, indirektno oporezivanje, granice i carinski sistem, agencije, regulaciona tijela/.
To je, kako je istakao, neustavan, nepravan i nedemokratski čin, posebno zloupotrebe putem bonskih ovlašćenja, kojim se derogira održivost dejtonskih mirovnih rješenja.
Prema njegovim riječima, sve to ugrožava proces konstitucoinalizacije i evropskih integracija, posebno sprovođenje prioritetnih programa i ciljeva pridruživanja, ali i opravdava zahtjev za okončanje mandata visokog predstavnika u BiH i stranih sudija u Ustavnom sudu BiH.
- Stoga je neophodno očuvanje izvornih dejtonskih rješenja i punog konsenzusa dva entiteta i tri ravnopravna konstitutivna naroda - rekao je Dmičić.