BIBLIЈA POD LUPOM

Naizgled dosadna tabela na zidu jedne kancelarije na Univerzitetu u Јerusalimu sadrži otkrića koja bi mogla da šokiraju brojne čitaoce Starog zavjeta. Sveti tekstovi koje su ljudi poštovali u prošlosti nisu isti kao oni koji se danas proučavaju. Primjera radi, drevna verzija jedne knjige u Bibliji ima dodatnu frazu. Druga je prepravljena retroaktivno kako bi se u nju ubacilo proročanstvo o događajima koji su se već desili. Naučnici na Hebrejskom univerzitetu više od pola veka rade na jednom od najambicioznijih projekata biblijskih studija - objavljivanju sveobuhvatnog Starog zavjeta i pronalaženju i najmanje evolucije teksta kroz vijekove, preneo je AP. Za mnoge Јevreje i hrišćane, vjera diktira da su riječi u Bibliji božanske i nepromijenjene. Za ortodoksne Јevreje, tačnost teksta je od tolike važnosti da, ako se na jednom svitku Tore u nekoj sinagogi potkrade malecna greška, čitav je svitak neupotrebljiv. Ali knjiški detektivi koji rade na "Projektu Biblija" utvrdili su da se tekst, koji se nalazi u korjenu i judaizma i hrišćanstva i islama, kroz vijekove mijenjao i da je njegova transformacija bila neurednija i ljudskija nego što se moglo očekivati. Stručnjaci na projektu izdanja hebrejske Biblije, koju bi koristili mahom stručnjaci, rade na još od 1958. godine. ''Ono što radimo ovdje je od interesa za sve zainteresovane za Bibliju", rekao je vođa projekta Majkl Sigal, koji sa kolegama marljivo radi u relativnoj anonimnosti. O njihovom projektu se malo zna van kruga stručnjaka za Sveto pismo. Tokom pet decenija trajanja projekta, naučnici su objavili tri od 24 knjige hebrejske Biblije. Hrišćani drugačije broje knjige pa njihova verzija ima 39. Četvrta knjiga trebalo bi da bude objavljena u narednih godinu dana. Ako nastave ovim tempom, projekat će biti okončan za 200 godina. Stručnjaci su godine proveli iščitavajući Spise sa Mrtvog mora, grčke prevode, Bibliju odštampanu u Veneciji 1525. godine, dijelove spisa na hebrejskom, tore i svitke na aramejskom i latinskom. Posljednji član prvobitnog tima eksperata umro je prošle godine u 90. godini. Stručnjaci su došli do zaključaka da su razlike današnje verzije u odnosu na prošlu posljedica neizbježnih slovnih grešaka, grešaka u prevodu, prepisu. Recimo, u Knjizi proroka fraza koja se danas nalazi je ''onaj koji se lažno kune", a u 5. vijeku, kada je preuzeta iz pisanja rabina, glasila je "onaj koji se lažno kune u moje ime". Neke greške su mnogo veće. Knjiga Јeremijina je za jednu sedminu duža od one koja postoji u 2.000 godina starim Spisima sa Mrtvog mora. Neki stihovi, uključujući i one o proročanstvu o povratku vavilonskih vojnika u Hram, navodno su vremenom dodate. Kada je "Projekat Biblija" započet 1958. godine, neprocjenjivi rukopis hebrejske Biblije prokrijumčario je u Јerusalim iz Sirije jedan jevrejski trgovac sirom. Taj 1.100 godina star kodeks smatra se najstarijom i najtačnijom verzijom biblijskog teksta na hebrejskom. Sama srž projekta zasniva se upravo na ovom tekstu, koji služi za poređenje sa svim drugim tekstovima. Drugo kritičko izdanje Biblije, koje se trenutno priprema u Njemačkoj, bazirano je na nešto starijem rukopisu, koji se čuva u Rusiji. Gradnja manstira sv. Katarine, gdje se nalazi Sinajski rukopis, Biblija iz 4. vijeka. započeta je 330 godine, na mjestu gdje je oko 1400 godina prije Hrista Mojsije vidio plameni oganj u žbunu kupine, koji gori, a ne sagorijeva. Žbun Neopalime kupine je jedinstven na svijetu, ljudi su pokušavali da njegove mladice presade na neko drugo mjesto, ali se nigdje nisu primile. Dijelovi kupine su slati na analize u relevantne labarotorije, gdje je utvrđeno da je njeno stablo vjerovatno iz vremena Mojsija. Manastir je jedinstveno mjesto gdje se unutar manastirskih zidova nalaze hrišćanska i muslimanska bogomolja. Tu se čuva i dokument na kojem je otisak Muhamedove ruke, koji je zaštitio manastir od rušenja. Prvi arhiepiskop Srpske pravoslavne crkve Sveti Sava je boravio u Manastiru 1234. godine, a sveti srpski kraljevi Dragutin i Milutin darivali su brojne poklone koji se čuvaju u manastirskom muzeju i biblioteci. U Manastiru se nalazi prvi srpski psaltir, a krajem 14. vijeka iguman je bio jedan Srbin, Јoanikije.